84. “Shusha - Turk dunyosining madaniyat poytaxti” nomli besh tildagi ensiklopedik nashr
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tashabbusi va loyihasi bilan 5 tilda (Ozarbayjon, O‘zbek, Turk, İngliz va rus) “Shusha - Turk dunyosining madaniyat poytaxti” deb nomlangan ensiklopedik nashr chop etildi.
Ma’lumki, Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Ilhom Aliyev 2022-yilni “Shusha yili” deb e’lon qilish to‘g‘risidagi farmonni, 2022-yil 31-martda esa Turkiya Respublikasining Bursa shahrida TURKSOYga aʼzo davlatlar Madaniyat vazirlari doimiy kengashi qarori bilan qadimiy mugʻom sanʼat beshigi boʻlgan Shusha shahri 2023-yil uchun “Turk dunyosining madaniyat poytaxti” deb eʼlon qilindi.
Qomusiy-axborot kitobini tayyorlashdagi asosiy maqsad turk dunyosining madaniyat poytaxti – Shusha shahri haqidagi ma’lumotlarni bir manbada batafsil to‘plash istagi va zarurligidir. Nashr nafaqat Shushaning tarixi, bosib olishdan oldingi davr bilan bog'liq, balki uning ozod bo'lganidan keyingi davr haqida ham ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Ozarbayjonning qadimiy shahri, madaniyat poytaxti Shusha haqidagi eng muhim fakt va ma’lumotlar Toshkentdagi “Niso poligraf” nashriyot-matbaa ijodiy uyi tomonidan chop etilgan kitobda o‘z aksini topgan. Shusha tarixi, madaniyati, sanʼati, adabiy muhiti, fan, taʼlim, nashriyot, taniqli madaniyat, sanʼat, adabiyot arboblari, ijtimoiy-siyosiy hayoti, iqtisodiyoti, tarixi, diniy yodgorliklari, binolari, tabiati, sayyohlik joylari, fotosuratlar bilan qurilish ishlari haqida maʼlumotlar kiritilgan.
Shusha shahrida o‘tkazilgan xalqaro tadbirlar, turkiy dunyoning madaniy poytaxti bilan bog‘liq O‘zbekiston va Turkiyada amalga oshirilgan loyihalar qomusiy nashrda o‘z aksini topdi.
Nashrda taʼkidlanishicha, Shusha yili va Shusha turkiy dunyoning madaniyat poytaxti deb eʼlon qilinishi munosabati bilan Oʻzbekistondagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi bir qator loyihalarni amalga oshirdi: XIX-asrda birinchi marotaba Ikki davlat yoshlari o‘rtasida “Majlisi-faromushon” she’riyat uchrashuvi boʻlib oʻtdi, Shusha shahar kutubxonasi bilan O‘zbekistonning Turon kutubxonasi o‘rtasida “qardosh kutubxonalar” to‘g‘risida shartnoma imzolandi, Turon kutubxonasida “Shusha burchagi”, Termiz Davlat Universitetida Xurshidbonu Notavon nomidagi Ozarbayjon markazi ochilishi, Ozarbayjonning Shusha va O‘zbekistonning Xiva shaharlarining qardoshlik loyihasi har ikki shahar rahbarlarining imzosi bilan oʻz aksini topdi. Jahonga mashhur Ozarbayjon bastakori, musulmon sharqida birinchi opera muallifi Uzeyir Hojibeyov asarlaridan iborat konsertlar tashkil etildi. Ozarbayjon shoirasi Shushada yashab ijod qilgan, Qorabog‘xonning qizi Xurshidbonu Notavoning she’rlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib nashrdan chiqib, Xalqaro Turk Madaniyati va Merosi Jamg‘armasi bilan hamkorlikda “ Oʻzbekistonda Shusha kunlari” nomli tadbirlar o‘tkazildi.
Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagi loyihasi bo‘lgan “Susa - Turk dunyoning madaniy poytaxti” deb nomlangan ensiklopedik-axborot kitobining ozarbayjon, o‘zbek, turk, shuningdek, ingliz va rus tillarida nashr etilishi mamlakatimizda o‘zbek va rus tillarida nashr etilishiga xizmat qilmoqda. insoniyat madaniyatiga qo‘shgan hissalarini nafaqat turk davlatlariga, balki dunyoga yetkazadi.
Ozarbayjon madaniyat markazi bergan maʼlumotga koʻra, Oʻzbekistonda 5 tilda nashr etiladigan “Shusha - Turk dunyosining madaniyat poytaxti” ensiklopedik nashrining keng taqdimot marosimini oʻtkazish rejalashtirilgan.
Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi bilan yaqin kunlarda Oʻzbekistonning Xorazm viloyatida boʻlib oʻtadigan Doʻstlik kunlari doirasida “Shusha - Turk dunyosining madaniyat poytaxti” nomli 5 tilli ensiklopedik nashrning taqdimoti koʻzda tutilgan.
2023
c
83. “Vatan uchun jon fido qilgan qahramonlar” – Mavlon Shukurzoda
Ushbu nashrda Oʻzbekistonda tugʻilgan Ozarbayjonning Milliy Qahramoni Aznaurov Iskandar Saharab oʻgʻlining hayoti, bosib oʻtgan jangovar yoʻli haqida hikoya qilinadi.
Shuningdek kitobda Iskandar Aznaurovning Oʻzbekistondagi hayoti, keyinchalik Ozarbayjonga koʻchib oʻtishi va u yerda yashashi, Birinchi Qorabogʻ urushidagi janglari, jasoratli oʻlimi, Ozarbayjon yerlarining yaxlitligi uchun hayoti, oʻz ona yurtini bosqinchilardan ozod qilish yillari haqida hikoya qilinadi. Bu yerda qayd etilishicha, Iskandar Aznaurov jasorati va shijoati uchun “Ozarbayjon Milliy Qahramoni” unvoni va “Oltin Yulduz” medali bilan taqdirlangan.
Mavlon Shukurzodaning Iskandar Aznaurov haqidagi quyidagi kitobi keng kitobxonlarda qiziqish uygʻotadi. Taʼkidlash joizki, kitobda Milliy Qahramon Iskandar Aznaurov hayotining turli davrlarini aks ettiruvchi fotosuratlar, shuningdek, ota-ona, bolalari va doʻstlarning oilaviy fotosuratlari mavjud.
Ushbu asar, shuningdek, yosh avlodni Vatanga sadoqat, xalqqa muhabbat, vatanparvarlik tuygʻusini tarbiyalaydigan nashr namunasi sifatida tavsiya etiladi.
Kitobdan adabiyotning inson hayotidagi oʻrni, uning asosiy mansubiyati ‒ xayriya haqidagi materiallar joy olgan. Husayn Jovid, Maqsud Shayxzoda, Ramiz Askar kabi ozarbayjonlik mualliflarning asarlaridagi asosiy mavzu zamon prizmasi haqida fikr yuritiladi.
Muallif adabiyot sohasida Nizomiy, Navoiy, Fuzuliy davrlaridan beri davom etayotgan tarixiy aloqalarga toʻxtalar ekan, ozarbayjon hamda oʻzbek adabiyotining zamonaviy mualliflarining adolatga intilishlari, odamlarning his-tuygʻulari va muammolarini hurmat qilish va anglash, yaxshilikka chaqirishning asosiy koʻrinishlari va intilishlarini taʼkidlaydi.
Shuni ham taʼkidlash lozimki, ushbu asar muallifi Boboxon Muhammad Sharif Ozarbayjonning yaqin doʻsti boʻlib, koʻplab adabiy asarlar va tarjimalar yozgan. Kitob keng kitobxonlar ommasiga moʻljallangan.
Bugungi kunda tabiiy ravishda turli yoki oʻxshash tillarda soʻzlashadigan turli xalqlar vakillari oʻrtasida oson muloqot qilish uchun darsliklar, soʻzlashuv kitoblari, lug'atlar kerak. Ozarbayjon va oʻzbek xalqlarining bir-biri bilan iliq qardoshlik munosabatlari, bir-birining madaniyati va, albatta, bir-birining tillari bilan qiziqishi hisobga olinsa, bunday nashrlar yordamida yuzaga kelayotgan muammolarni yengillashtirish talab etiladi.
Foydalanuvchi uchun materiallar alohida mavzularga boʻlingan. Dialoglar,
ob-havo, tanishuv, tibbiy yordam, maishiy xizmatlar, transport, taksi va boshqalar kabi. Bu yerda turli mavzularda eng koʻp ishlatiladigan iboralar va soʻzlar aks etgan.
Kitobning umumiy maqsadi ikki kishi o'rtasidagi aloqa va muloqotni kengaytirishdir. Kitob yangi boshlanuvchilar uchun tillarni o'rganish uchun qulay vositadir.
Soʻzlashuv kitobining umumiy maqsadi ikki xalq orasidagi aloqa va muloqotni kengaytirishdir. Kitob yangi boshlovchilar uchun tillarni oʻrganishda juda qulay vositadir.
2022
80. “Узбекистан–Азербайджан: Исторический аспект культурно-духовного взаимосотрудничества братских народов” (Oʻzbekiston - Ozarbayjon: qardosh xalqlar oʻrtasidagi madaniy-maʼnaviy hamkorlikning tarixiy jihati) - Erkin Nuriddinov, Azar Adigoʻzalov
Bu monografiya Oʻzbekiston-Ozarbayjon maʼnaviy-madaniy oʻzaro hamkorligiga bagʻishlanib, bu yerda rasmiy davlat hujjatlari, arxiv materiallari va aniq faktlar asosida ikki qardosh xalqning qadim zamonlardan to hozirgi kungacha oʻzaro munosabatlari mavzusiga toʻxtalib oʻtilgan.
Bu nashr yosh mutaxassislar, oʻqituvchilar, magistrlar va talabalar uchun katta ahamiyatga ega.
Qayd etish lozimki, asarda Ozarbayjon hamda Oʻzbekiston oʻrtasida madaniy-maʼnaviy aloqalarning mustahkamlanishida davlat va jamoat tashkilotlarining roli va ahamiyati qayd etilgan. Ushbu nashr xalqaro munosabatlar va tashqi siyosatning tarkibiy qismlaridan biri sifatida ikki tomonlama madaniy aloqalar masalalariga qiziqqan keng kitobxonlar uchun moʻljallangan.
2022
79. “Хop-Xopnoma” - Mirza Alakbar Sobir
Mirza Alakbar Sobir ‒ Ozarbayjon shoiri, satirik va 20-asr boshlaridagi eng taniqli Ozarbayjon shoirlaridan biri. Sobir oʻz asarlarida faqat oʻz manfaati haqida oʻylaydigan, oʻz xalqi, butun dunyoni oʻz manfaati uchun qurbon qilishga tayyor boʻlganlarning barchasini ayovsiz tanqidlar bilan siylaydi.
Mirza Alakbar Sobir oʻz ijodida adolatsizlik, yolgʻon, takabburlik va boshqa illatlarga toqat qilmagan. Uning birinchi taxalluslaridan biri sheʼriyatining pozitsiyasini ifodalash uchun mos deb hisoblanishi kerak – bu tong payti faryodi bilan odamlarni oyoqqa turgʻizadigan qush (hudhud) maʼnosini anglatadigan “Hop-hop”, yaʼni, jaholatdan uygʻonib, yanada xavfli uzatgichlarni yoʻq qiladi, bu maʼnoda inson oʻz illatlarini saqlaydi.
Ishonchimiz komilki, kitob hech kimni befarq qoldirmaydi, chunki afsuski, bugungi kunda ham baʼzi odamlarda mavjud boʻlgan deformatsiyalarni qoralaydi. Muallifning sheʼrlari sizni oʻylashga, oʻzingizga tom maʼnoda tashqaridan qarashga majbur qiladi. Taʼkidlash joizki, kitobga kichik ozarbayjon-oʻzbek lugʻati ham qoʻshilgan boʻlib, bu oʻquvchiga ayrim soʻz va iboralarni oydinlashtirishga yordam beradi.
2022
78. “Kitobi Dada Qоʻrqut dostonı”– Ozarbayjon xalq ogʻzaki ijodi va adabiyotining eng qadimiy obidasidir
Turkiy xalqlarning folklori eng qadimiy, boy va koʻp qirrali madaniy yodgorliklardan biridir.
Oʻrta asrlardan boshlab uning baʼzi namunalari yozma shaklga ega boʻla boshladi. Ushbu namunalardan biri ‒ “Oʻgʻuz dostoni” “Kitabi-Dada Qoʻrqud” oʻrta asrlarda yaratilgan turkiy xalqlarning yozma yodgorligi hisoblanadi” va ogʻzaki xalq sheʼriyatining uzoq rivojlanishi natijasidir. Gʻoyaviy, tematik va badiiy boyligi, lingvistik xususiyatlari jihatidan bu ajoyib doston turkiy dunyo adabiy asarlaridan farq qiladi. Shuning uchun ham XIX asr boshlaridan boshlab epos xorijlik olimlarning eʼtiborini tortib, uni jahon miqyosida shuhrat qozongan xalq ertaklari bilan bir qatorga qoʻydi. Kitobda patriarxal-feodal munosabatlar, urf-odatlar va anʼanalar, fikrlar va istaklar davrida xalqning iqtisodiy va harbiy hayoti aks ettirilgan. Badiiy tuzilishiga koʻra u eng boy xalq ijodi bilan chambarchas bogʻliq. “Kitobi-Dada Qoʻrqud”da aksariyat epik-ertak yodgorliklarida boʻlgani kabi, she'riy parchalar bilan bezatilgan ritmik nasr ham lirik xarakterga ega. Doston tili leksik tarkibga boy. Asar qahramonlik ruhida yozilgan.
Epos oʻgʻuz turklarining urf-odatlari, madaniyati va etnografik tarixini keng tarzda tavsiflaydi. Qahramonlik hatto adolatli jinsdagi belgilarda ham kuzatiladi. Asarda ona obrazi alohida oʻrin tutadi. “Kitob” xalq donoligining noyob tashuvchisi boʻlib, maqol va matallarga boy. Kitob Ozarbayjon xalqining ogʻzaki adabiy ijodining namunasidir.
Ushbu nashr adabiyotshunoslar, filologlar, gumanitar universitetlar talabalari, tadqiqotchilar, tarixchilar uchun tavsiya etiladi.
2022
77. “Меn haqiqat sadosiman” - Ahmad Javod
Ahmad Javod Ozarbayjon adabiy-badiiy tafakkur tarixida oʻziga xos uslubi bilan ajralib turadigan soʻz ustalaridan biridir. Shoir butun umri davomida ona xalqining mustaqillik gʻoyalariga sodiq boʻlib, oʻz ijodiga erkinlik-muhabbat motivlariga toʻla milliy mafkurani singdirdi. Mustaqil davlatchilikka muhabbat uygʻotadigan, Ozarbayjonning davlat sifatlarini gʻayrat bilan ulugʻlaydigan shoir asarlari chuqur vatanparvarlik tuygʻularining eng goʻzal sheʼriy ifodasidir.
Qayd etish lozimki, muallifning asarlari ikki tilda ‒ ozarbayjon hamda oʻzbek tillarida nashr etilgan boʻlib, keng kitobxonlar ommasiga moʻljallangan.
2022
76. “Зангезур – ворота Тюркского мира” (Zangazur- Turkiy dunyo darvozasi) - Shuhrat Salamov
Kitobda oʻquvchilar eʼtibori xalqaro va davlatlararo muammolar, dunyo uchun, ayniqsa Janubiy Kavkaz xalqlari taqdirida oʻta xavfli boʻlgan buzgʻunchi, notoʻgʻri gʻoyalar keltirib chiqaradigan muammolar mavzusiga qaratiladi.
Kitobda muallif bugungi kunda dolzarb boʻlib borayotgan va istisnosiz barchani qiziqtiradigan mavzuga toʻxtalib oʻtadi, chunki odamlar ongiga salbiy taʼsir koʻrsatadigan oqimlar va mafkuralar butun jamoatchilikdan, siyosatchilardan va har bir oddiy fuqarodan kuchli zarbalar olishi kerak.
Kitobda Zangezur yoʻlagini tiklash nafaqat iqtisodiy va geosiyosiy masala, balki tinchlikni saqlash va mintaqada oʻzaro manfaatli davlatlararo munosabatlar muhitini yaratish masalasi ekanligi qayd etilgan. Zangezur yoʻlagi ‒ bu bizning hayotimiz haqiqati, uni qayta tiklash Rossiya, Ozarbayjon va Armaniston imzolagan uch tomonlama bitimning muhim nuqtasidir.
2022
75. “Boku-1501” - Aziza Jafarzoda
Aziza Mammad qiz Jafarzoda taniqli yozuvchi, adabiyotshunos, jamoat arbobi, Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasi aʼzosi, filologiya fanlari doktori, Boku Davlat Universitetining professori, Ozarbayjon xalq yozuvchisi.
A. Jafarzoda Ozarbayjonning koʻplab taniqli shaxslari hayoti haqida bir qator badiiy va tarixiy tadqiqotlar olib bordi. “Boku-1501” ‒ Ozarbayjon hukmdori Shoh Ismoil Xatayi haqidagi asardir.
Roman janrida yozilgan kitob Ozarbayjon tarixining katta davrini qamrab olgan boʻlib, xalq tarixining halokatli sahifalarini aks ettiradi. Hayot shiori “ona tili, nomusi, Vatanini koʻz qorachigʻidek asrash kerak” boʻlgan buyuk shaxsning oʻziga xos xususiyatlarini aks ettiruvchi tarix qaʼridan joy olgan voqealar bugungi kunda yosh avlod uchun dolzarbdir. Oʻzbek tiliga tarjima qilingan ushbu kitob oʻzbek kitobxonlarida katta qiziqish uygʻotadi.
Xurshidbonu (adabiy taxallusi Notavon, 1832-yilning 6-avgustida tavallud topgan, Shusha (1897-yil 2-oktabr, xuddi shu joyda), “Xon qizi” sifatida tanilgan) ‒ Ozarbayjon shoirasi, Ibrohim Xalil Xonning nabirasi, soʻnggi Qorabogʻ xoni Mehdiquli xonning qizi.
Shoiraning ilk sheʼriy toʻplami 1928-yilda Salmon Mumtoz tomonidan nashr etilgan. 1982-yili esa rus tiliga tarjima qilingan sheʼrlar toʻplami chop etilgan. Notavon ijodini 1850-yillarda boshlagan. Uning “Xurshid” imzosi bilan yozilgan ilk sheʼrlarining baʼzilari yoʻqolgan, juda oz qismi bizning davrimizgacha saqlanib qolgan.
1870-yildan boshlab u “Notavon” taxallusi bilan sheʼrlar yozishni boshladi. Oʻsha paytda zamondoshlari orasida juda mashhur boʻlgan Notavonning sheʼrlari sevib mutolaa qilingan. Uning ijodini mazmuniga koʻra 4 qismga boʻlish mumkin: muhabbat sheʼrlari, tabiat goʻzalligiga bagʻishlangan sheʼrlar, zamondoshlariga yozgan sheʼrlari va tushkun kayfiyatdagi sheʼrlar.
Notavon koʻpincha erta vafot etgan oʻgʻlining qaygʻusidan qaygʻurib yozilgan (“Yigʻlayapman”, “Ketdim”, “Oʻgʻlimga” va hokazo.) lirik sheʼrlar muallifidir, lekin, ushbu sheʼrlarda ijtimoiy motivlarni ham kuzatish mumkin. Sababi ularda jamiyatdagi ayollar huquqlarining yoʻqligi haqida ham shikoyatlar mavjud.
Xurshidbonu Notavon sheʼriyatining asosiy motivlari hayotga muhabbat, baxtga intilish, sevimli oʻgʻlidan ayrilgan onaning qaygʻusidir. Notavon sheʼriyat bilan birga rassomchilik bilan ham shugʻullangan. U manzaralar, gullar tasvirlari hamda sanʼat namunalarini yaratgan.
Ushbu kitobga shoiraning tanlangan asarlari kiritilgan boʻlib, unda ilk marta oʻzbek tiliga tarjima qilingan koʻplab asarlari kitobxonga taqdim etilmoqda. Taʼkidlash joizki, kitobdan hujjatli va badiiy fotosuratlar ham joy olgan va ular Sharq sheʼriyati muxlislarini qiziqtirishi tabiiy.
2022
73. “Turkiy xalqlar adabiyoti” - Elman Quliyev
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan professor Elman Quliyevning “Turkiy xalqlar adabiyoti” kitobi oʻzbek tiliga tarjima qilinib, Toshkentda nashr etildi.
Nashrni ozarbayjon tilidan oʻzbek tiliga Shohista Komronli oʻgirgan, taqrizchilar Alisher Navoiy nomidagi Toshkent Davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti rektori, professor Shuhrat Sirojiddinov va dotsent Gulbahor Ashurovadir.
Kitobga “Kirish soʻz” yozgan Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov jahon madaniyatining shakllanishi va rivojlanishida muhim rol oʻynagan turkiy xalqlar har doim haqli ravishda oʻzlarining boy madaniyati, boyligi bilan faxrlanishi, ming yillar davomida bizning davrimizga qadar yetib kelgan va jahon adabiy-badiiy tafakkurining yangi yoʻnalishini belgilab bergan turklarning boy va ayni paytda xilma-xil adabiyotining alohida oʻrnini qayd etdi.
Uning taʼkidlashicha, professor Elman Quliyevning turkiy xalqlar adabiyotining qadimgi davrdan hozirgi kungacha boʻlgan bosqichlarini tadqiqi, tahlili va targʻibini oʻz ichiga olgan “Turkiy xalqlar adabiyoti” kitobini oʻzbek tiliga tarjima qilib, Turkiy dunyoning buyuk madaniyat beshigi boʻlgan Oʻzbekistonda nashr etilishidan koʻzlangan asosiy maqsad ham turkiy xalqlar adabiyotining Oʻzbekistonda keng targʻib qilish, shuningdek, oʻzbek ilmiy jamoatchiligini olimning turkologik tadqiqotlari bilan tanishtirishdan iboratdir.
Muallifning “Turkiy xalqlar adabiyoti” kitobida turkiy xalqlarning turli bosqichlaridagi koʻplab adabiyot namoyandalarining hayoti va ijodi keng oʻrganilgan va tahlil qilingan.
Nashrda ushbu loyiha turkiy xalqlar madaniyati va adabiyotini oʻrganish va targʻib qilishda, jumladan, ularning adabiy-madaniy aloqalarini kengaytirishda muhim rol oʻynashiga ishonch bildiriladi.
Eʼtirof etish joizki, turkiy xalqlar adabiyotiga doir tadqiqotlar olib borgan Elman Quliyev Ozarbayjon Davlat Pedagogika Universitetining Adabiyot kafedrasi professori, “Türk odası” va “Turkshunoslik” ilmiy-tadqiqot boʻlimi mudiridir.
Oʻzbek tiliga tarjima qilingan “Turkiy xalqlar adabiyoti” nomli kitobning yil davomida Toshkent hamda Bokuda taqdimoti oʻtkazilishi nazarda tutilgan.
2022
72. “Siren dastasi” – Xolida Hosilova
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining “Ozarbayjon adabiyoti oʻzbek tilida” loyihasi doirasida taniqli ozarbayjon yozuvchisi Xolida Hosilovaning hikoyalari oʻzbek tiliga tarjima qilinib, Toshkentdagi “Renessans press” nashriyotida chop etildi.
Xolida Hosilovaning “Siren dastasi” nomli hikoyalar toʻplamini oʻzbek tiliga tarjimon Shokir Dolimov tarjima qilgan.
Kitobning Soʻz boshi muallifi Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasovdir.
“Adabiyotimizning, nasrimizning abadiyyashar Xolida xonimi” nomli Soʻz boshida ozarbayjonlik kitobxonlar tomonidan asarlari mehr bilan oʻqiladigan yozuvchilardan biri, XX asr Ozarbayjon nasri va publitsistikasining koʻzga koʻringan vakili Xolida Hosilovaning ijodi haqida maʼlumot beriladi.
Taʼkidlanishicha, adabiyotga xizmat muallifning shaxsiyati bilan emas, balki uning adabiy asarlarining muvaffaqiyati bilan baholanadi. Xolida Hosilova adabiyotga bolalar yozuvchisi sifatida kirib kelgan boʻlsa-da, keyinchalik u ham bolalar, ham kattalar uchun yozilgan qiziqarli nasriy asarlari bilan koʻplab kitobxonlar qalbini zabt etdi. Yozuvchining kitoblari, dramatik asarlari bilan nashr etilgan hikoyalari birinchi marta oʻzbek tiliga tarjima qilinib, qardosh Oʻzbekistonda nashr etildi.
“Siren dastası” kitobida yozuvchi Xolida Hosilovaning “Hayotning kesishishi”, “Iroda”, “Uzoq oʻtmishda”, “Oʻrmon qizi”, “Xotira”, “Tungi suhbat”, “Yomgʻir toʻxtadi”, “Uzoq kutilgan xatlar” va boshqa asarlari joy olgan.
Nashrning Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan Toshkentda taqdimoti oʻtkazilishi hamda Oʻzbekiston kutubxonalariga hadya qilinishi rejalashtirilgan.
2022
71. Otalar soʻzi – Maqollar
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining “Milliy-maʼnaviy, adabiy qadriyatlarimizning targʻiboti, tarjimasi va nashri” loyihasi doirasida ozarbayjon hamda oʻzbek xalq amaliy sanʼatiga oid maqollar kitobi nashr etildi.
Ushbu nashr ozarbayjon va oʻzbek xalqlarining bir xil tarixiy, madaniy, adabiy ildizlarga ega ekanligi va bugungi kunda mavjud boʻlgan doʻstlik, qardoshlik va adabiy aloqalarga oʻz hissasini qoʻshajagi bilan eʼtiborlidir.
Nashrni tillarimizga tarjima qilgan Ozarbayjon tomonidan filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori Karimulla Mammadzoda, Oʻzbekiston tarafidan esa yosh olima Shohista Ortiqova-Komronlidir.
Soʻz boshi muallifi Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov soʻz insoniyatning eng qimmatli boyligi ekanligini taʼkidlab, har bir millat, jamiyat oʻz soʻzi bilan tanlangani va tarixda qolganini qayd etdi.
Samir Abbasovga koʻra, bu soʻz xalq ijodiyotida katta ahamiyatga ega va eng yumaloq so'z ming yillar davomida dono ota-bobolarimizning ilm, hikmat, donolik, aqllilik, yuksak axloqiy qadriyat mezonlari filtiridan oʻtgan maqollardir. Direktor Ozarbayjon xalqi bilan bir ildizga ega boʻlgan oʻzbek xalqining umumiymilliy va maʼnaviy qadriyatlari, umumiy tarixiy oʻtmishi, mushtarak mumtoz sheʼriyati, ogʻzaki adabiyoti, ikki qardosh xalqning ogʻzaki va badiiy ijodi, bir manbadan oqib chiqayotgan bir favvora kabi ekanini urgʻuladi.
Nashrda qayd qilinishicha, maqol va matallar xalqning donoligi, aql-zakovati va hayotiy tajribasining badiiy ifodasidir. Muxtasar qilib aytganda, tilimizning ravshanligi, qisqaligi, chuqur maʼno ifodalashning ixchamligi kabi ajoyib xususiyatlari maqollarda yaxshi aks ettirilgan. Maqollar yosh avlodning shakllanishiga taʼsir qilib, yoshlarning yuksak insoniy fazilatlarga ega shaxs sifatida shakllanishiga, hayot, taʼlim haqidagi bilimlarni egallashiga yaqindan yordam beradi.
Kitob oʻzbek tilidagi ozarbayjon maqollarini, ozarbayjon tilidagi oʻzbek maqollarining oʻzaro tarjimalari bilan taqdim etilib, asosan shunga oʻxshash maqollar nashrda oʻz aksini topgan. Joriy yilning 6-aprel kuni Oʻzbekiston Milliy Kutubxonasida Ozarbayjon madaniyati va adabiyoti kunlarining rasmiy ochilish marosimi doirasida “Otalar soʻzi ‒ maqollar” kitobining taqdimoti boʻlib oʻtdi. Taqdimotda ikki mamlakat olimlari, madaniyat arboblari ishtirok etdi.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan taqdim etilgan maʼlumotga koʻra, “Otalar soʻzi ‒ maqollar” kitobi Ozarbayjon hamda Oʻzbekistonning yetakchi kutubxonalariga, shuningdek, xalq ogʻzaki ijodi, folklor sohasida faoliyat yuritadigan ilmiy-tadqiqot muassasalariga bepul hadya qilinish uchun moʻljallangan.
2022
70. “Nizomiy Ganjaviy va Alisher Navoiy ijodida turkona tafakkur va g'oyaviy badiiy asos” (Nizami Gəncəvi və Əlişir Nəvai yaradıcılığında Türk təfəkkürü və ideoloji bədii əsaslar) – Shuhrat Sirojiddinov, Gulbahor Ashurova
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan qardosh ozarbayjon adabiyotining yosh namoyandalari asarlari oʻzbek tiliga tarjima qilish yoʻlga qoʻyildi.
Navbatdagi loyihaga koʻra, ozarbayjonlik yosh shoir Fuad Jafarlining “Qayg‘u surati”: kədərin şəkli” sheʼrlar kitobi oʻzbek tilida nashr etildi.
Kitobning Soʻz boshi muallifi Oʻzbekiston Yozuvchilar Uyushmasi raisi oʻrinbosari, shoir Gʻayrat Majid, oʻzbek tiliga tarjimon Shohista Komronli oʻgirgan.
Soʻzboshi muallifi, oʻzbek shoiri Gʻayrat Majid Ozarbayjon sheʼriyatining yosh vakili, shoir Fuad Jafarlining adabiyotda oʻziga xos uslubi borligi, uning ilk marta oʻzbek tilida nashr etilgan sheʼrlar toʻplami zamonaviy Ozarbayjon sheʼriyati bilan tanishish imkoniyatini berishini, shuningdek, oʻzbek adabiyotshunoslari, sheʼriyat ixlosmandlari tomonidan katta qiziqish bilan kutib olinib, sheʼrlaridan zavq olajaklariga umid bildirdi.
Kitobda shoirning “Qayg‘u surati”, “Kelasi kuz”, “Mening hikoyam”, “Men aktyor emasman”, “Umid qilaman ONAM KABI...”, “Bokuda tunash”, “Koʻrgazma sevadi”, “Ertangi sheʼr”, “Siz kimligingizni bilasizmi?!” va boshqa sheʼrlari joy olgan.
Qayd etilishicha, Fuad Jafarli zamonaviy Ozarbayjon adabiyotining yangi uslubda ijod qilayotgan yosh shoirlardan biri boʻlib, uning “Qayg‘u surati” kitobi muallif tomonidan soʻnggi yillarda yozilgan sheʼrlar toʻplamidir. Shoir sheʼriy namunalarida insoniy tuygʻularini oʻz tili bilan ifodalagan, biroq ayni paytda uning turli maʼnodagi sheʼrlari falsafiy va maʼnaviy jihatdan bir-birining davomidir. Ushbu misralarda inson qalbi va hayot qiyinchiliklari oʻrtasidagi kurash, nafs bilan ziddiyat, umuman, samimiy iboralar yorqin badiiy obrazlar orqali ifodalangan. Nashrda taʼkidlanishicha, ushbu kitob muallifning oʻzbek kitobxonlari bilan birinchi uchrashuvidir.
Taʼkidlash joizki, isteʼdodli shoir Fuad Jafarli Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti tomonidan stipendiya bilan taqdirlangan, Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasi Yoshlar Kengashi aʼzosi, Dunyo Yosh Turk Yozuvchilari Uyushmasi maslahatchisidir.
Shoirning sheʼrlari hamda maqolalari doimiy ravishda davriy matbuotda eʼlon qilib boriladi. Shoir Fuad Jafarlining sheʼrlari bugunga qadar turk, ingliz, rus, ispan va fors tillariga tarjima qilingan.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan kelgusida Fuad Jafarlining oʻzbek tilida nashr etilgan “Qayg‘u surati” kitobining Toshkentda taqdimoti tashkil etilib, nashr Oʻzbekiston kutubxonalariga bepul sovgʻa qilinadi.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan qardosh ozarbayjon adabiyotining yosh namoyandalari asarlari oʻzbek tiliga tarjima qilish yoʻlga qoʻyildi.
Navbatdagi loyihaga koʻra, ozarbayjonlik yosh shoir Fuad Jafarlining “Qayg‘u surati”: kədərin şəkli” sheʼrlar kitobi oʻzbek tilida nashr etildi.
Kitobning Soʻz boshi muallifi Oʻzbekiston Yozuvchilar Uyushmasi raisi oʻrinbosari, shoir Gʻayrat Majid, oʻzbek tiliga tarjimon Shohista Komronli oʻgirgan.
Soʻzboshi muallifi, oʻzbek shoiri Gʻayrat Majid Ozarbayjon sheʼriyatining yosh vakili, shoir Fuad Jafarlining adabiyotda oʻziga xos uslubi borligi, uning ilk marta oʻzbek tilida nashr etilgan sheʼrlar toʻplami zamonaviy Ozarbayjon sheʼriyati bilan tanishish imkoniyatini berishini, shuningdek, oʻzbek adabiyotshunoslari, sheʼriyat ixlosmandlari tomonidan katta qiziqish bilan kutib olinib, sheʼrlaridan zavq olajaklariga umid bildirdi.
Kitobda shoirning “Qayg‘u surati”, “Kelasi kuz”, “Mening hikoyam”, “Men aktyor emasman”, “Umid qilaman ONAM KABI...”, “Bokuda tunash”, “Koʻrgazma sevadi”, “Ertangi sheʼr”, “Siz kimligingizni bilasizmi?!” va boshqa sheʼrlari joy olgan.
Qayd etilishicha, Fuad Jafarli zamonaviy Ozarbayjon adabiyotining yangi uslubda ijod qilayotgan yosh shoirlardan biri boʻlib, uning “Qayg‘u surati” kitobi muallif tomonidan soʻnggi yillarda yozilgan sheʼrlar toʻplamidir. Shoir sheʼriy namunalarida insoniy tuygʻularini oʻz tili bilan ifodalagan, biroq ayni paytda uning turli maʼnodagi sheʼrlari falsafiy va maʼnaviy jihatdan bir-birining davomidir. Ushbu misralarda inson qalbi va hayot qiyinchiliklari oʻrtasidagi kurash, nafs bilan ziddiyat, umuman, samimiy iboralar yorqin badiiy obrazlar orqali ifodalangan. Nashrda taʼkidlanishicha, ushbu kitob muallifning oʻzbek kitobxonlari bilan birinchi uchrashuvidir.
Taʼkidlash joizki, isteʼdodli shoir Fuad Jafarli Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti tomonidan stipendiya bilan taqdirlangan, Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasi Yoshlar Kengashi aʼzosi, Dunyo Yosh Turk Yozuvchilari Uyushmasi maslahatchisidir.
Shoirning sheʼrlari hamda maqolalari doimiy ravishda davriy matbuotda eʼlon qilib boriladi. Shoir Fuad Jafarlining sheʼrlari bugunga qadar turk, ingliz, rus, ispan va fors tillariga tarjima qilingan.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan kelgusida Fuad Jafarlining oʻzbek tilida nashr etilgan “Qayg‘u surati” kitobining Toshkentda taqdimoti tashkil etilib, nashr Oʻzbekiston kutubxonalariga bepul sovgʻa qilinadi.
2022
68. Alisher Navoiy - Besh Risola - Ramiz Askar
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi hamda Ozarbayjon Milliy Fanlar Akademiyasi Folklor Instituti Ilmiy Kengashi qarori bilan nashr etilgan “Besh risola” nomli kitob muallifi Ozarbayjon Milliy Fanlar Akademiyasi rahbari, Boku Davlat Universitetining turkologiya kafedrasi mudiri, professor Ramiz Askardir va bu asar buyuk Alisher Navoiyning besh ilmiy nazariyasidan soʻz yuritadi.
Muallifning bu asari muhim sana ‒ ajoyib olim, faylasuf, mutafakkir va fan homiysi Alisher Navoiy tavalludining 580 yilligi uchun ajoyib sovgʻa boʻldi.
Asosan filologlar, tilshunoslar, navoiyshunoslar uchun moʻljallangan materialning ilmiy taqdimotiga, taqdimotning ravshanligi va soddaligiga qaramay, Navoiyning beshta ilmiy risolasiga yangicha qarash keng kitobxonlar ommasini qiziqtiradi.
2021
67. “Samarqand va Boku olimlarining ilmiy aloqalari tarixidan lavhalar 1960 – 2020” (“Səmərqənd və Bakı alimlərinin elm əlaqələri tarixindən lövhələri 1960 – 2020”)
Toshkentdagi “Renessans press” nashriyotida oʻzbek tilida “Samarqand va Boku olimlarining ilmiy aloqalari tarixidan lavhalar 1960 – 2020” nomli kitob chop etildi.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi Samarqand Davlat Universiteti bilan qoʻshma loyiha asosida tayyorlagan kitob Abdurasul Gʻoziyev va Abduxoliq Arziqulov tomonidan tuzilgan.
Kitobda Ozarbayjon va Samarqand olimlarining ilmiy hamkorligi haqida soʻz yuritilib, ushbu olimlar haqida maʼlumot berilgan.
Toʻplamda Ozarbayjon olimlari ‒ fizika-matematika fanlari doktori, professor, Ozarbayjon Milliy Fanlar Akademiyasi (AMEA) muxbir aʼzosi Qoʻchqor Ahmedov, akademik, AMEAning haqiqiy aʼzosi Ozod Mirzajonzoda, fizika-matematika fanlari doktori, professor, AMEAning muxbir aʼzosi Orif Boboyev, fizika-matematik fanlari doktori Amir Habibzoda, akademik, fizika-matematik fanlari doktori Faramaz Maqsudov, fizika-matematika fanlari doktori, professor, AMEAning muxbir aʼzosi Yahyo Mammadov, fizika-matematik fanlari doktori Aladdin Mahmudov, fizika-matematik fanlari doktori, professor Valeri Salayev, professor Ali Jafarov, professor Farhod Tagʻiyev, fizika-matematik fanlari doktori Karlen Xudoberdiyev, fizika-matematik fanlari doktori Husayn Jandirov haqida maqolalar joy olgan.
Shuningdek, kitobda vatandoshimiz, Samarqand Davlat universiteti professori, Oʻzbekistonning “Turon” Fanlar Akademiyasining akademigi Saxovat Ojiyev hamda ushbu universitet professori, marhum ozarbayjonlik Yusuf Alaskarov haqida ham materiallar keltirilgan.
2021
66. “Alisher Navoiyning hikmatlari” kitobi
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan “Alisher Navoiyning hikmatlari” kitobi Bokudagi “Nusxa” nashriyotida ozarbayjon va oʻzbek tillarida nashr etildi.
Kitob Oʻzbekiston Fanlar Akademiyasi Abu Rayhon Beruniy nomidagi Sharqshunoslik Institutining Mumtoz Sharq adabiyoti boʻlimi bilan hamkorlik doirasida yaratilib, institut Ilmiy Kengashi qarori ila nashrga tavsiya qilindi.
Loyiha rahbari Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov, ilmiy maslahatchi tarix fanlari doktori, professor Bahrom Abduxalimov, nashrga hozirlovchi tarix fanlari boʻyicha falsafa doktori Komiljon Rahimov, oʻzbek tilidan Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasi aʼzosi Shohmammad Dagʻlaroʻgʻli agʻdargan boʻlsa, ozarbayjon tilidagi matnlarni esa Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasining faxriy aʼzosi Shahlo Qosimova tarjima qilgan. Muharrirlar esa filologiya fanlari nomzodi Salimaxon Eshonova va filologiya fanlari boʻyicha falsafa doktori Karimulla Mamamdzoda.
Kitobda buyuk shoirning turli asarlariga kiritilgan hikmatli soʻzlari hamda ibratli soʻzlari keltirilgan. Ushbu soʻzlar qalamga olingan vaqtdan koʻplab asrlar oʻtgan esa-da, bugungi kunga qadar ular oʻz taʼsir kuchini, tarbiyaviy ahamiyatini yoʻqotmagan.
Qayd etish joizki, “Alisher Navoiyning hikmatlari” kitobi Oʻzbekistonning, Turkiy dunyoning ulugʻ shoiri Alisher Navoiy tavalludining 580 yillik yubileyi munosabati bilan ozarbayjon tiliga tarjima qilinib, chop etildi.
2021
65. “Malaklarning qirgʻini” - Oqtay Ismoilli
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining tashabbusi bilan ozarbayjonlik shoir Oqtay Ismoillining “Malaklarning qirgʻini” nomli asari ozarbayjon va oʻzbek tilida dunyo yuzini koʻrdi.
Asarda “Ulugʻ madaniyat beshigi”, “Xoʻjayliga olib boruvchi yoʻl”, “Ozarbayjon va raman onasining tarbiyasi”, “Qiyomatning boshlanishi”, “Tepakoʻzning tugʻilishi”, “Mahshar: 1992-yil 26-fevral”, “Oʻzligini laʼnatlagan askar”, “Babekning ikkinchi qatli ”, “Shovqinli qor toʻpi”, “Oila rekviyemi”, “Zanjirlangan bola”, “Xoʻjayli osmonida ruhlar suhbati”, “Ilohiy kitob”, “Iblis kitobi”, “Guliston tuprogʻini qop yuvdi”, “Barcha qarindoshlaridan ayrilgan Xoʻjayli fuqarosi haqida elegiya”, “Vaqt chaqiruvi”, “Birlik gamni”, “Xoʻjayli bilan qasam ichaman” nomli qissalarda Ozarbayjon, turkiy millatga qarshi armanilarning nafrati, tarixiy Ozarbayjon tuproqlariga iddaolar, tajovuz, shahar va qishloqlarning, madaniy, diniy obidalarning varvarlarcha vayron etilishi, 1992-yil 26-fevralda Ozarbayjonning Xoʻjayli shahrida arman tajavuzkorlari tomonidan qilingan qatliom, Xoʻjaylida shafqatsizlik bilan begunoh fuqarolar, bolalar, qariyalar va ayollarning oʻldirilishi oʻz aksini topgan.
Asarda Xoʻjayli qirgʻinining butun dahshatlari, arman millatchilari tomonidan insoniyatga qarshi qilingan qirgʻin sifatida aks ettirilib, qatliom ishtirokchilari, qoʻllari ozarbayjon xalqining qoniga botgan Xoʻjaylining yovuz odamlari obrazi yaratilgan, bu genotsid butun insoniyatga qarshi jinoyat ekanligi qayd etilgan.
Qayd etish kerakki, “Malaklarning qirgʻini” nomli sheʼr Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan tashkil qilingan “Qorabogʻ Ozarbayjon madaniyati beshigidir” loyihasi doirasida eʼlon qilingan “Har onimiz Vatan desin” nomli sheʼrlar tanlovida taqdim etilib, sheʼr tanlov gʻolibi sifatida mukofotga loyiq koʻrildi.
Doston Ozarbayjon Madaniyat Markazi buyurtmasiga binoan oʻzbek tiliga tarjima qilinib, ikki tilli nashr sifatida chop etildi. Asarni oʻzbek tiliga Rahmat Bobojon oʻgirgan.
Bir yil davomida yozilgan asar tamom boʻlgan oyda (2020-yil may) muallif Oqtay Ismoilli dunyodan koʻz yumdi.
Dostonga Soʻz boshi yozgan Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov “Malaklarning qirgʻini” nomli poemaning arman ishgʻoli, xalqimizga qarshi qaratilgan tarixiy qirgʻinlar, qatliomni unutmaslik, adabiyotni, sheʼriyatni xalqimizga, dunyoga oʻz tilida yetkazishi mumkin boʻlgan ajoyib asar sifatida qadrlaydi.
S. Abbasov muallif O.İsmoillining Ozarbayjon armiyasining ishgʻol qilingan tuproqlarni ozod etish uchun olib borgan 44 kunlik Vatan muhorabasi, qoʻlga kiritilgan gʻalabani, Xoʻjaylida qoʻllari begunoh xalqimizning qoniga botgan, ularni alohida shafqatsizlik bilan oʻldirgan arman jallodlari, ishgʻolchi Armaniston armiyasining oʻz jazosini olgani, talon-taroj qilingan yerlarimizdan haydalganini koʻrmaganligini afsus bilan qayd etib, Xoʻjayli qirgʻini haqida poema yaratgan, uni dunyoga keltirgan va bu asar-la umrboqiylik kasb etgan Oqtay Ismoillining ruhi shod boʻlganini taʼkidlagan.
Diplomat, “Malaklarning qirgʻini” nomli asarning Ozarbayjonda, Oʻzbekistonda, boshqa oʻlkalarda iliq kutib olinishiga ishonch bildirgan.
Unga koʻra, muallifning orzusi oʻlaroq, nashrning taqdimoti kelgusida ishgʻoldan ozod etilgan Qorabogʻda oʻtkaziladi.
2021
64. “Gʻazallar” - Sayyid Azim Shirvoniy
Ozarbayjon klassik sheʼriyatining atoqli namoyandasi va oʻqituvchi Sayyid Azim Shirvoniyning bu yil 185 yilligiga munosib sovgʻa hozirlandi. Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tomonidan berilgan maʼlumotga koʻra, ushbu kunlarda Toshkentda Sayyid Azim Shirvoniyning gʻazallar toʻplami alohida kitob holida nashr etildi. XIX asr Ozarbayjon sheʼriyatining bu atoqli vakilining asarlari ilk bor xorijlik kitobxonlarga shunday katta hajmda taqdim etilmoqda.
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi soʻnggi yillarda respublikamizning Oʻzbekiston bilan adabiy-madaniy aloqalariga qoʻshgan hissasi sifatida baholanadigan bir qator qimmatli ishlarni amalga oshirdi. Ushbu yoʻnalishda amalga hayotga tatbiq etilgan loyihalar orasida Nizomiy Ganjaviyning oʻzbek tiliga toʻliq tarjima qilingan “Xamsa” nashri alohida ajralib turadi.
Sayyid Azim Shirvoniyning Toshkentda nashr etilgan “Gʻazallar” kitobining mazmuni shundan iboratki, bunday keng hajmli va sifatli tarjimada birinchi marta nomi Yaqin va Oʻrta Sharq xalqlari orasida, qiroatxonlar hamda xonandalar ijrosida Ozarbayjondan tashqarida ham mashhur boʻlgan sheʼrlari taqdim etilgan.
Toshkentdagi “VneshinvestProm” nashriyotida goʻzal badiiy uslubda chop etilgan “Gʻazallar” kitobining tarjimoni Oʻzbekistonning taniqli shoiri Tohir Qahhordir. Kitobda Sayyid Azim Shirvoniyning 233 gʻazalining badiiy tarjimasi oʻz aksini topgan.
Kitobga yozilgan tahliliy muqaddimada Ozarbayjon Milliy Majlisi deputati, akademik Rafael Husaynov avvalo, Sayyid Azim Shirvoniyning hayoti, adabiy merosi, Ozarbayjon taʼlimi va gazetachiligini rivojlantirishdagi yutuqlari haqida batafsil maʼlumot berib, Alisher Navoiyning ulugʻ oʻzbek tilida ilk bor soʻzlagan ozarbayjon shoiri ana shunday muvaffaqiyatli tarjimasi tufayli zamonaviy oʻzbek kitobxonlarining eng sevimli shoirlaridan biriga aylanishiga umid bildirgan.
Akademik Rafael Huseynov tomonidan yozilgan batafsil muqaddima Sayyid Azim Shirvoniy qoʻlyozmalarining parchalari, tarixiy fotosuratlari, shuningdek, Nizomiy Ganjaviy nomidagi Ozarbayjon adabiyoti Milliy muzeyida saqlanayotgan Ozarbayjon rassomlarining turli yillardagi rasmlarining reproduktsiyalari bilan bezatilgan. Qayd etish joizki, yangi kitobni bezatish Nizomiy muzeyida amalga oshirildi. Nashrni tayyorlashda faol ishtirok etgan Karimulla Mammadzoda, Gulbahor Ashurova, Ibrohim Haqqulov, Ergash Ochilov, Kabira Hoshimovalar buyuk sheʼriyat hamda sanʼat ustasi xotirasiga munosib kitob yaratish uchun jiddiy saʼy-harakatlarni amalga oshirdilar.
Yaqin vaqtlarda Sayyid Azim Shirvoniyning oʻzbek tilida nashr etilgan “Gʻazallar” kitobining Toshkent va Bokuda taqdimot marosimlarini oʻtkazish koʻzda tutilgan.
2020
63. “Ismi Lola edi u qizning” - Xosiyat Rustam
Taniqli oʻzbek shoirasi, Oʻzbekistonning mashhur “Kitob dunyosi” adabiyot-madaniyat gazetasining bosh muharriri Xosiyat Rustamning “Ismi Lola edi u qizning” nomli sheʼrlar toʻplami (ozarbayjon hamda oʻzbek tillarida) nafis dizayn asosida chop etildi.
Asarni oʻzbekchadan yosh oʻzbek yozuvchisi Rahmat Bobojon, shoir-publitsist Akbar Qoʻshali va shoir Elshan Azim tarjima qilgan. Dunyo Yosh Turkiy Yozuvchilar Uyushmasi va “Zirva” Taʼlim Markazining hamkorlikdagi nashri boʻlgan kitobning maslahatchilari Millat vakillari Ganira Pashayeva va Mashhur Mammadova.
Sheʼrlari dunyoning koʻplab tillariga tarjima qilingan Xosiyat Rustamovaning Ozarbayjonda dunyo yuzini koʻrgan ikkinchi kitobining taqrizchilari Millat vakili dr. Javonsher Feyziyev, Toshkentdagi Haydar Aliyev nomidagi Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov va “Zirva” Taʼlim Markazi direktori Rohib Ibrohimovdir.
Qayd etish joizki, “Soʻzboshi” va “Taqdim” qismlarini Milliy Majlisning Madaniyat Qoʻmitasi raisi Ganira Pashayeva bilan Toshkentdagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov yozgan.
Kitobning muharrirlari Akbar Qoʻshali hamda Intiqom Yashar. “Ismi Lola edi u qizning” asarida birinchi Qorabogʻ urushi paytida Vatanidan quvilgan Lolaning achchiq hayoti, oilasi boshidan kechirgan azoblari, bolaligidagi bu ogʻriqdan qolgan chuqur izlar, xotiralar va Armanistonning keyingi bosqinchilik siyosati haqida hikoya qilinadi. Asar dushmanning Tovuzga hujumlari boshlangan 12 iyuldan boshlab yozilib, 16 iyulda tamomlangani bejiz emas...
2020
62. “Leyli ağaclar” - Xosiyat Rustam
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi ila zamonaviy oʻzbek adabiyotining taniqli namoyandasi, Oʻzbekistonning ommabop “Kitob dunyosi” gazetasining bosh muharriri, shoira Xosiyat Rustamning “Leyli yogʻochlar” nomli kitobi ozarbayjon tilida nafis dizaynda dunyo yuzini koʻrdi.
Asarni oʻzbek tilidan Afoq Shixli, Eluja Atali va Shermurod Subxon tarjima qilgan. Nashrda Xosiyat Rustamning ham sheʼrlari, ham turli tillarda yozilgan kundaligi oʻz aksini topgan.
Nashrga Millat vakili Ganira Pashayeva, Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov va Ozarbayjon Yozuvchilar Uyushmasi Moskva boʻlimi kotibi, shoira Afoq Shixli Soʻz boshi yozishgan.
Asarning muharriri va prolog muallifi Akbar Qoʻshali. Qayd etish joizki, zamonaviy oʻzbek sheʼriyati namoyandasi Xosiyat Rustamning asarlari dunyoning koʻplab xalqlari tillariga tarjima qilingan. Shoiraning “Leyli ağaclar” nomli kitobiga turli tillarda yozilgan sheʼrlaridan hamda “Kundalik”idan sochmalar kiritilgan.
Soʻzboshida taʼkidlanishicha, sheʼriyati, aql-zakovati va zukkoligi bilan tanilgan shoir Xosiyat Rustam nafaqat Oʻzbekistonda, balki butun turkiy dunyoda oʻzining adabiy ijodi bilan mashhur boʻlib, uning nashr etgan “Leyli ağaclar” nomli kitobi Ozarbayjon Madaniyat Markazining oʻzbek adabiyotiga doir amalga oshirgan ikkinchi loyihasidir. Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov nashr Ozarbayjondagi oʻzbek adabiyotiga qiziquvchi tadqiqotchilar uchun qiziqarli, foydali boʻlishi, shuningdek, adabiy aloqalarimizga hissa qoʻshishiga ishonch bildirdi.
Nashr qilingan kitobdan shoiraning “Hayot”, “Dunyo”, “Onam”, “Sevinchga”, “Bir fevral tonggi” va shu kabi sheʼrlari joy olgan. Shuningdek, kitobda shoiraning turli davrlarda yozilgan “Kundalik”idan ham parchalar berilgan.
Nashrda Xosiyat Rustamning adabiyotga boʻlgan sevgisi, sheʼriyatga boʻlgan qarashlariga nazar solinib, muallifdan iqtibos keltiriladi: Meni adabiyotsiz yashashga sinab koʻrma degan shoira Yaratganga duo qiladiki, “Mening ham bir suyangan olamim, bir dunyo bor, bu adabiyotdir! Agarda u boʻlmasa, mening menligim yoʻqoladi! Xuddi shu kuni, xuddi shu vaqtda tuproqqa koʻmilaman! Tangrim, meni adabiyotsiz qoldirma, imtihonni adabiyot ila sinama! Yolvoraman, aks holda hayot meni tark etadi va men oʻzimni boshqara olmayman...”
2020
61. “Menga sigʻar ikki jahon” Sheʼrlar. (Məndə sığar iki cahan) şerləri - Imomiddin Nasimiy
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasiga koʻra Oʻzbekistonda “Menga sigʻar ikki jahon” nomli sheʼrlar toʻplami nashr etildi.
Ushbu loyihada koʻpchilik, jumladan, ikki mamlakat adabiy doiralari vakillari ishtirok etdi. Tanlov shartlari bizga buyuk faylasuf va shoir Nasimiyning hayoti va ijodi, uning sheʼrlari, dostonlari, gʻazallari, bir soʻz bilan aytganda, ushbu mavzu boʻyicha barcha materiallarni yuborish imkonini berdi. Kitobdan biz kitobxonlar eʼtiboriga taqdim etadigan eng yaxshi sheʼrlar va tanlangan asarlar joy olgan.
Loyiha muallifi, Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov “Menga sigʻar ikki jahon” kitobining kirish maqolasida Nasimiy yili loyihasi asosida oʻtkazilgan tadbirlar haqida maʼlumot berar ekan, u har ikki xalqning madaniy va adabiy aloqalari chuqur tarixiy ildizlarga egaligi hamda bugungi kunda ham muvaffaqiyatli rivojlanayotganini taʼkidladi.
2019
60. “Дашнаки от Ферганы до Карабаха” (Dashnoqlar Fargʻonadan Qorabogʻgacha) ‒ Shuhrat Barlos (Salomov)
Bokuda oʻzbek publitsisti va tarixchisi Shuhrat Barlos(Salomov)ning: “Dashnoqlar Fargʻonadan Qorabogʻgacha” kitobi nashr etildi. Turonning xabar berishicha, kitobda dashnoqlarning turkiy xalqlar tuproqlaridai jinoyatlariga eʼtibor qaratilgan.
Muallif 1992-yildan boshlab dashnoqlar jinoyatlariga oid faktlarni toʻplay boshlagan. Kitobda tasvirlangan voqealar Markaziy Osiyoda Turkistonning Rossiya tomonidan mustamlaka qilinishi fonida sodir boʻlgan.
Zoʻravonlikning eng katta toʻlqini arman qurolli kuchlarining mintaqaga bolsheviklar bilan birga kelishi bilan boshlangan. Muallif 1917-1918-yillarda bolsheviklar yordamida Turkiston Muxtoriyati “Dashnaktsutyun” terrorchilari tomonidan magʻlubiyatga uchraganini yozgan. Turkiston gʻoyasi tashuvchilarini yoʻq qilish uchun vahshiy usullar qoʻllanilgan.
1918-yilda Fargʻona vodiysida Dashnoq qirgʻini sodir boʻlgan. Xuddi shu yillarda dashnoqlar Zangezurdagi 30dan ortiq ozarbayjon qishloqlari aholisini qatliom qilib, Ozarbayjon tuproqlarini tortib olish gʻoyasini faol ravishda targʻib qildilar.
Ushbu genotsidning tashkilotchisi Garegin Njdeh endilikda Armanistonda abadiylashtirilgan. XIX asrning ikkinchi yarmi ‒ XX asr boshlarida armanlar Turkistonda faol ravishda joylashtirildilar. Armaniston masalasi Birinchi Jahon urushi arafasida Rossiya uchun katta ahamiyatga ega edi. Shunga qaramay, rus zobitlari koʻplab hujjatlarda armanlar tomonidan tinch musulmon aholiga qarshi sodir etilgan jinoyatlarni qayd etishgan.
Shunday qilib, Qoʻqonda dashnoqlar kelganidan soʻng barcha doʻkonlar vayron qilingan... ommaviy qotilliklar sodir boʻlgan. Andijonda bir hafta davomida tintuvlar talonchilik, qotillik va zoʻrlash bilan birga olib borildi. 1897-yilda 120 ming nafar boʻlgan Qoʻqon aholisi 1926-yilda 69 300 nafarga kamaygan. Shahar vayron qilingan va yoqib yuborilgan. Dashnoqlar bemorlar va xodimlar bilan birgalikda kasalxonani yoqib yuborishgan. Qoʻqon paxta zavodining 50 nafar ishchisi oilalari bilan birga halok boʻlgan.
2019
59. “Феномен Амира Тимура” (Əmir Teymur fenomeni) ‒ Temur Otayev
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasiga asosan muallif Teymur Atayevning “Amir Temur fenomeni” nomli kitobi chop etildi.
Buyuk sarkarda va davlat arbobi Amir Temur (1336-1405) haqida, muallif oʻquvchiga taqdim etgan biografik maʼlumotlarda bu fafqulodda shaxsni “kashf etishga” harakat qilgan.
Temur davlatining asosiy elementlari uning harbiy va siyosiy qarorlariga taʼsir etuvchi omillar (“xolis adolat shami”, samarali yagona armiya) ekani qayd etilgan. Temur hayoti va shaxsiyatiga aloqador baʼzi jihatlar, falsafa, geometriya, musiqa, ramziylik, jahon adabiyoti, sanʼati va boshqalar qalamga olingan.
Temur hokimiyatining dini (Islom) omilining baʼzi jihatlariga urgʻu qaratilgan.
Sohibqironning hayotini hamda oʻsha davr qarashlari kontekstida oʻrgangan muallif: Uning imperiyasi vayronkormi? Savoliga javob izlaydi. Kitob boʻlimlaridan birida Temur obrazining Yevropa adabiyoti, rangtasvir va musiqasida aks etishiga bagʻishlangan. Kitob ilmiy-ommabop uslubda taqdim etilgan va professional tarixchilar, siyosatshunoslar, jurnalistlar, talabalar va keng kitobxonlar uchun moʻljallangan.
2019
58. Rossiyalik tarixchi Oleg Kuznetsovning “Qorabogʻ mojarosining “miflari” haqida haqiqatlar” kitobi oʻzbek tilida chop etildi
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagu loyihasi bilan rossiyalik tarixchi, tarix fanlari nomzodi Oleg Kuznetsovning “Qorabogʻ mojarosining “miflari” haqida haqiqatlar” kitobi Toshkentda chop etildi.
Nashrning tarjimoni oʻzbek tarjimoni Boboxon Sharifdir. Kitobda mojaro tarixi, uning kelib chiqish sababi, ozarbayjonlarga qarshi olib borilayotgan agressiv siyosat, Stanislav Tarasov tomonidan Rossiya tarixini soxtalashtirish va mojaroning asl sababini buzish aks ettirilgan.
Qayd etish lozimki, Rossiya Federatsiyasining “Minuvsheye” nashriyotida eʼlon qilingan Stanislav Tarasovning “Qorabogʻ mojarosining “miflari” kitobidan joy olgan maqolalar obyektivlikdan yiroq ekani, oʻtgan asrning boshlarida Janubiy Kavkazda Sovet hokimiyati rejimi oʻrnatilgandan buyon hozirgi kungacha maʼlum boʻlgan koʻplab tarixiy voqealar va faktlar kitobga kiritilgan insholarda soxtalashtirilganligi sababli, Oleg Kuznetsov yana ushbu mavzuga murojaat qilishga majbur boʻlgan.
Kuznetsov aniq tarixiy faktlar va arxiv hujjatlariga asoslanib, Tarasovning kitobidagi uydirmalarni aniqlab, Rossiya tarixining buzilganini aniq isbotlaydi.
Muallifning soʻzlariga koʻra, uning kitobni yozishdan maqsadi Rossiya tarixi va uning qoʻshnilari bilan munosabatlari qanday sabablarga koʻra buzilganligi va bunday buyurtmalar kimga sarflanganligini aniqlash edi.
Kitob aslida ,Togʻli Qorabogʻ muammosi haqida, Armaniston-Ozarbayjon mojarosi haqida emas, rus tarixshunosligining bir qator vakillarining axloqiy tanazzuli haqida soʻz yuritib, siyosiy konyunktura, oʻzlarining moddiy manfaatlari uchun rus tarixshunosligini xavf ostiga qoʻyganlar haqida hikoya qiluvchi huquq tarixiga oid asardir.
Xususan, asar Stanislav Tarasovning Rossiyaning tashqi siyosatini oʻz manfaati uchun buzgan bosma materialga toʻliq, tarixiy asoslangan javobidir.”
Taniqli rossiyalik tarixchi Oleg Kuznetsov Qorabogʻ mojarosi va armanlar tarixiga oid bir qator kitoblar, monografiyalar va ilmiy tadqiqotlar muallifidir. U “Gulistonga olib boruvchi yoʻl: Tarixiy vodiy-tepaliklarga sayohat”, “XX asrda transmilliy arman terrorining tarixi” ilmiy asarlarini yaratdi.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining oʻzbek tilida Toshkentda chop etilgan kitobi Oʻzbekiston Respublikasining kutubxonalari, ilmiy, tadqiqot muassasalariga tekinga tarqatilishi koʻzda tutilgan.
Qayd etish joizki, bugunga qadar Oʻzbekistonda oʻzbek tilida Armaniston-Ozarbayjon Togʻli Qorabogʻ mojarosi haqida oʻzbek tarixchi-olimi Shuhrat Salomovning bir qator asarlari chop etilgan.
2019
57. “Xamsa” (Xəmsə) – Nizomiy Ganjaviy
Soʻnggi paytlarda Ozarbayjonning atoqli shoiri va mutafakkiri Nizomiy Ganjaviyning jahon miqyosida olib borgan tadqiqotlari va targʻiboti zamon talabi sifatida munosib darajada olib borilmoqda.
Oʻzbekistonda ham Nizomiy Ganjaviy asarlariga katta qiziqish koʻrsatilib, ustoz shoir ijodi xalq sevib oʻqiladi. Toshkentda buyuk shoirning byusti oʻrnatilgan boʻlib, Toshkent Davlat Pedagogika universiteti uning nomi bilan ataladi.
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi bilan Toshkent Davlat Pedagogika universitetida ulugʻ shoirning asarlari, adabiy merosi, shuningdek, ikki mamlakat oʻrtasidagi doʻstlik aloqalarning roʻyobi sifatida Nizomiy Ganjaviy nomidagi Ozarbayjon Madaniyati va Adabiyotu Markazi tashkil etildi.
Bu yil buyuk ozarbayjon shoiri tavalludining 875 yilligi munosabati bilan Oʻzbekistonda qator tadbirlar oʻtkaziladi. Ushbu tadbirlar doirasida Nizomiy Ganjaviyning “Xamsa” asari Oʻzbekistonda birinchi marta oʻzbek tiliga tarjima qilinib, nashr etildi. Qardosh Oʻzbekistonda Nizomiy ijodining taqdimoti, mahalliy matbuotda koʻplab maqolalar eʼlon qilish, sheʼriy merosini targʻib etish, markazni rivojlantirish va kengaytirish bugungi kunda dolzarb boʻlgan muhim vazifalardandir.
Ozarbayjonning qadimiy Ganja shahrida tavallud topgan ulugʻ shoir Nizomiy Ganjaviy nafaqat Ozarbayjonda, balki Sharq va Gʻarbda ham ajoyib soʻz ustasi sifatida tanilgan va u yaratgan asarlar jahon adabiyoti xazinasidan munosib oʻrin egallagan.
Soʻzning, sanʼatning beshigi boʻlgan qadimiy Arran ‒ Ozarbayjon buyuk ustozlarning vatani hisoblanadi. Nizomiy Ganjaviy oʻzining yorqin ijodi bilan ularning eng yorqini va betakroridir. Tarjima muallifi “epilog” da kitob qardosh Ozarbayjon va Oʻzbekiston mustaqilligining 25 yilligiga bagʻishlanganiga urgʻu qaratgan.
Buyuk ozarbayjon shoiri, faylasufi va mutafakkiri Nizomiy Ganjaviyning asari Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tashabbusi bilan oʻzbek tiliga tarjima qilinib, chop etildi.
“Iskandarnoma” Ozarbayjon sheʼriyatining klassigi Nizomiy Ganjaviyning 1200-1203-yillar oraligʻida yozgan “Xamsa” asarining beshinchi dostonidir.
Asar Nizomiyning Makedoniyalik Iskandar haqidagi turli hikoya va rivoyatlarning ijodiy qayta ishlanmasidir. Shoir tomonidan lirik hamda boshqa sheʼrlarda koʻtarilgan ijtimoiy muammolar ushbu asarda toʻliq badiiy aks ettirilgan.
“Iskandarnoma” dostoni ikki qismdan iborat boʻlib: birinchi qism “Sharafnoma”, ikkinchi qism esa “Iqbolnoma” deya nomlanadi. “Iskandarnoma” dostonini epik asar deb atash mumkin. Asar hajm jihatidan Nizomiyning eng yirik asarlaridan biri boʻlib, 10 460 misradan iborat.
“Iskandarnoma”ning ilk kitobi boʻlgan “Sharafnoma”da ‒ davlat asoschisi Shoh Iskandar haqida soʻz yuritiladi. Asar qahramonning hayoti, dunyoga kelishi, taʼlim-tarbiyasi va oila qurish davrlarini qamrab oladi. Uning Hindiston, Xitoy, Eronga qilgan mashhur sayohatlari haqida qayd etiladi.
Iqbolnoma nomi (taqdir kitobi) Xamsa davriga kirgan iskandar nomi, soʻnggi kitobning ikki qismining ikkinchisidir (beshlik). Kitobning dastlabki ikki sahifasiga qarab, u Yaratguvchi, Muhammad Paygʻambarga, shuningdek, besh kitobning barchasida Nizomiy avvalo, Alloh va uning Paygʻambarini tanitishni lozim koʻradi. Ushbu varaqning orqa tomoni Iqbolnomaning ilk toʻrt varagʻini yakunlaydi. Hurmatli oʻquvchi, bu asar beshlik (Xamsa)ning beshinchi dostonidir.
Bu yerda Jahongirning buyuk faylasuflar bilan suhbatlari, paygʻambarlik gʻoyalarini qanday kashf etgani, janub, shimol, sharq hamda gʻarbga amalga oshirgan sayohatlari, kutilmagan bevaqt oʻlimi haqida hikoya qilinadi. Bu voqealar orqali Nizomiy hayot va oʻlim, sharaf va vijdon, jamiyat va adolatga oʻz munosabatini bildiradi. Ushbu asarlar Sharq adabiyotining, xususan, Ozarbayjon adabiyotining buyuk namunalari oʻlaroq, umumbashar mulki boʻlib, ulugʻ adabiyotimiz bilan faxrlanishga haqqimiz borligini koʻrsatadi. Zero, Nizomiy asarlari jahon adabiyotining yorqin namunasidir.
2019
55. “Layli va Majnun” (Leyli və Məcnun) - Nizomiy Ganjaviy
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagi loyihasiga asosan ulugʻ ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviyning “Xusrav va Shirin” asari Toshkentdagi nashriyot tomonidan oʻzbek tilida nashr etildi.
Ozarbayjon adabiyotining buyuk shoiri Nizomiy Ganjaviyning oʻzbek tiliga tarjima qilingan “Layli va Majnun” (Leyli və Məcnun) Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasidir. Asarni originaldan Oʻzbekiston xalq shoiri Jamol Kamol tarjima qilgan.
Loyiha muallifi Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov, muharrirlar filologiya fanlari nomzodi Ergash Ochilov, Gulbahor Ashurova, Alisher Navoiy nomidagi Toshkent Davlat oʻzbek tili va adabiyoti universiteti rektori, professor Shuhrat Sirojiddinov hamda atoqli professor Naim Karimovlardir.
Kitobda taʼkidlanishicha, Nizomiy Ganjaviy bu qadimiy muhabbat afsonasiga mohir qalam bilan bezak berib, uni badiiy yuksaklikka koʻtargan, ilohiy muhabbat inʼomini yaratgan. Shoir yaratgan ushbu sevgi asari jahon adabiyoti xazinasining eng qimmatli marvaridiga aylandi.
Layli va Majnun Yaqin va Oʻrta Sharqda mashhur boʻlgan fojiali sevgi hikoyasidir. Asar haqiqiy voqealarga asoslangan boʻlib, VII asrda zamonaviy Saudiya Arabistoni hududida yashagan Qayis ibn Al-Mulauva ismli Arab yigitining hayotini aks ettiradi. Layli va Majnunning fojiali hikoyasi Yaqin Sharq va Zakavkaziya madaniyatlariga jiddiy taʼsir koʻrsatgan.
XII asrda Ozarbayjon sheʼriyatining klassigi Nizomiy Ganjaviy bu hikoyani Xamsa beshligida jonlantirgan. Layli va Majnun mavzusi mashhur ozarbayjon bastakori Uzeyir Hojibekov operasida oʻz aksini topgan. Layli va Majnun motivlari soʻfiy hamda bahay mualliflarining asarlarida ham uchraydi.
2019
54. “Xusrav va Shirin” (Xosrov və Şirin) - Nizomiy Ganjaviy
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagi loyihasiga asosan, atoqli ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviyning “Xusrav va Shirin” asari Toshkent shahrida oʻzbek tilida nashr etildi.
Qayd etish joizki, “Xusrav va Shirin” asari Oʻzbekistonning taniqli xalq shoiri Jamol Kamol tarafidan oʻzbek tiliga tarjima qilindi.
Loyiha rahbari Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov, taqrizchi akademik, Oʻzbekistonning taniqli olimi Baxtiyor Nazarov, Kirish soʻzi muallifi akademik, ANNA Fuzuliy Qoʻlyozmalar instituti direktori Temur Karimli, muharrir Gulbahor Ashurovadir.
Anʼanaga koʻra, Toshkentda oʻzbek tilida nashr etilgan Nizomiy Ganjaviyning kitoblari muqovasining soʻnggi sahifasida uning dunyoning turli mamlakatlarida oʻrnatilgan byustlarining fotosuratlari keltirilgan. “Xusrav va Shirin” kitobining old muqovasida shoirning oʻzi tugʻilgan Ganja shahrida oʻrnatilgan byusti aks etgan.
Muqaddimada “Xusrav va Shirin” sevgi afsonasi ozarbayjon shoiri va mutafakkiri Nizomiy Ganjaviyning mashhur “Xamsa”dagi “Beshlik”ning ikkinchi yirik asari ekanligi va 1180-yildan boshlab u oʻz ijodining durdonasi hisoblangan ushbu asarni yozishni boshlaganligi taʼkidlangan.
Akademik Temur Karimli Nizomiyning “Xusrav va Shirin” dostonida sevgi haqida oʻylamoq va estetik gʻoyalarni hal qilish qiziqarli ekanligi va buyuk shoirning innovatsion uslubining koʻrsatkichi ekanligi, oʻz sanʼatining kuchi bilan oʻquvchini hayratda qoldirishini taʼkidladi. Nizomiy “Koinotdagi hamma narsa tortishish kuchi bilan bogʻliq” deb, Nyutondan 500 yil oldin umumbashariy tortishish qonunini ilgari surdi va shoir bu diqqatga sazovor joyni “sevgi” deb atadi ‒ bu tabiat hodisalari va inson munosabatlarining uzviy bogʻliqligining isbotidir.
Oʻzbek tilida nashr etilgan “Xusrav va Shirin” kitobida dunyoning turli muzey va kutubxonalarida saqlanayotgan asarning noyob miniatyura tasvirlari mavjud. Ular orasida Fuzuliy ANNA nomidagi Qoʻlyozmalar instituti, Britaniya muzeyi, Rossiya Federatsiyasi Sankt-Peterburg Saltikov-Shchedrin Davlat jamoat kutubxonasi, Rossiya Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik institutining Sankt-Peterburg filiali, Ozarbayjon adabiyoti muzeyida saqlanayotgan qoʻlyozmalardan miniatyuralar bor.
Madaniyat Markazi loyihasi bilan chop etilgan kitoblar, jumladan, “Xamsa” dostonlari Oʻzbekiston va Ozarbayjonning yetakchi kutubxonalari, ilmiy, oʻquv va ilmiy-tadqiqot muassasalariga sovgʻa qilindi.
Qayd etish kerakki, 2015-yilda Oʻzbekistonda Nizomiy merosini targʻib qilish maqsadida Ozarbayjon Madaniyat Vazirligi koʻmagida O'zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining maxsus loyihasi ishga tushirilgan. Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika universitetida Madaniyat markazi va Oʻzbekiston xalq shoiri Jamol Kamol oʻrtasida Nizomiy Ganjaviyning “Xamsa” kitobiga kiritilgan barcha besh asarni oʻzbek tiliga tarjima qilish toʻgʻrisida shartnoma imzolandi.
Özbək dilində nəşr olunan "Xosrov və Şirin" kitabında dünyanın müxtəlif muzey və kitabxanalarında saxlanılan əsər haqqında bənzərsiz miniatür şəkillər var. Bunların arasında Fizuli ANNA adına Əlyazmalar İnstitutunda, Britaniya Muzeyində, Rusiya Federasiyasının Sankt-Peterburq şəhərinin Saltıkov-Şchedrin adına Dövlət Kütləvi Kitabxanasında, Rusiya Elmi Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Sankt-Peterburq şöbəsində, Azərbaycan Ədəbiyyat Muzeyində saxlanan əlyazmalardan miniatürlər var.
Mədəniyyət Mərkəzinin layihəs ilə çap edilən kitablar, o cümlədən Xəmsə əsəri, Özbəkistan və Azərbaycanın aparıcı kitabxanalarına, elmi, təhsil və tədqiqat müəssisələrinə hədiyyə edilmişdir.
Qeyd edək ki, 2015-ci ildə Nizami irsinin Özbəkistanda təbliği məqsədi ilə, Azərbaycan Mədəniyyət Nazirliyinin dəstəyi ilə Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin xüsusi layihəsinə start verildi. Nizami adına Daşkənd Dövlət Pedaqoji Universitetində, Mədəniyyət Mərkəzi ilə Özbəkistanın xalq şairi Camal Kamal arasında, Nizami Gəncəvinin "Xəmsa" kitabına daxil edilmiş bütün beş əsərin özbək dilinə tərcüməsi haqqında müqavilə imzalanmış.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan Nizomiy Ganjaviyning “Sirlar xazinasi” kitobi oʻzbek tiliga tarjima qilinib, nashr etildi. Ozarbayjon sheʼriyatining klassigi Nizomiy Ganjaviyning 1173-1799-yillar orasida yozilgan “Xamsa” toʻplamidagi ilk asar. Doston “sari” hisobida yozilgan 2260 masnaviydan iborat.
Asar kirish va yigirma bobdan (suhbatlardan) iborat boʻlib, har bir keyingi suhbat oldingi qismning maʼnosidan kelib chiqadi. Suhbatlar masallar bilan izohlanadi. Har bir bob shoirning oʻzining adabiy taxallusi boʻlgan apostrof (manzil) bilan tugaydi. Yuqori ritorik uslubda yozilgan “Sirlar xazinasi” romantik epik asar emas, uning maqsadi dunyoviy adabiyotning cheklovlarini yengib oʻtish, ideal hayot tarzini targʻib qilish, yuqori ijtimoiy mavqega ega boʻlgan odamlarga eʼtibor berishni targʻib qiladi hamda qalamga oladi.
Inson oʻzining ruhiy taqdiri haqida oʻylashi kerak. Bir necha boblarda oddiy shohlarning vazifalari tasvirlangan, lekin umuman olganda ular podshohning homiyligi bilan emas, balki butun insoniyat bilan bogʻliq.
“Sirlar xazinasi”dagi ilk suhbat Odam Atoning yaratilishiga bagʻishlangan va Qurʼon va Islom anʼanalariga sodiqlik kasb etgan. Ammo shu bilan birga, suhbat insonning dunyodagi ustunligi haqidagi gʻoyalarga toʻla boʻlib, u insonning dunyodagi vazifalari haqidagi gʻoyalarni ham aks ettiradi. Sheʼrning ikkinchi nutqi adolatni saqlashga bagʻishlangan: u muntazam adolatga erishish uchun hukmdorlarga adolatli boʻlishni hamda maʼnaviy neʼmatlarga gʻamxoʻrlik qilishni tavsiya qiladi. Uchinchi suhbat muallif yashagan davrning hayoti va qiyinchiliklari haqida hikoya qiladi. Keyingi davrlarda keksalik, odamlar va hayvonlar oʻrtasidagi munosabatlar va boshqalar haqida muhim falsafiy savollar oʻrtaga tashlanadi.
Islom anʼanalarida gul Muhammad paygʻambar bilan bogʻliq boʻlib, u asosan diniy matnlar va sanʼatda ifodalangan. Gul goʻzallik ramzi hisoblangan. “Sirlar xazinasi”da u ikki saroy tabibi tanlovida gulning mistik ramziyligini ochib berdi. Nizomiyning fikricha, masal psixologik taklifning kuchini namoyish etsa-da, gul xushboʻyligining mistik tabiati Nizomiy sheʼriyatida ham, oʻrta asr sheʼriyatining klassik matnlarida ham metafora boʻlib xizmat qiladi.
Toshkent shahridagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagi loyihasiga asosan, oʻzbek tilida ozarbayjon adabiyotining porloq namoyandasi, mutafakkir Nizomiy Ganjaviyning “Yetti Goʻzal” asari chop etildi.
Akademik Rafael Huseynov “Nizomiyning soʻlgʻin goʻzalligi” nomli Soʻz Boshida Sharq Uygʻonish davrining eng koʻzga koʻringan shaxslaridan biri boʻlgan Nizomiyni soʻnggi ming yillikda arab, fors, turk, hind va boshqa tillarda ijod qilgan barcha shoirlar bilan taqqoslaydi.
Hech bir shoir adabiy tafakkur rivojiga bunday ijobiy taʼsir koʻrsatmagan degan xulosaga kelib, Nizomiyning oʻzining navbatdagi Masnaviylarida sof va fidoyi sevgining jozibali sahnalari ‒ “Xusrav va Shirin”, “Layli va Majnun”, “Yetti goʻzal” asarlarida qadimgi va musulmon mutafakkirlarining fikrlarini qayta koʻrib chiqib, avvalgilarning taʼlimotlaridan butunlay farqli, sevgi haqida sifat jihatidan yangi tushunchani yaratishda davom etmoqda.
“Yetti goʻzal” asari hissiy kuchi va komilligi, ushbu janrdagi dunyo adabiyotining eng goʻzal sanʼatlari bilan bezatilgan personajlarning jonli obrazidir.
Yakunda Nizomiy Ganjaviyning oʻzbek adabiyotiga taʼsiri, Alisher Navoiy tomonidan turkiy tilda Xamsa asari yaratilgani, tarixning turli sinovlaridan oʻtgan Ozarbayjon va Oʻzbekiston oʻrtasidagi doʻstlik anʼanalarining davom etayotganiga urgʻu qaratib, ulugʻ shoir Nizomiyni bugun ham Ozarbayjonda, ham Oʻzbekistonda ardoqlashlarini qayd etadi.
2019
51. “Оч Эшикни” (Qapını aç) ‒ Ganira Pashayeva
Kitobning tarjimoni shoir va tarjimon Xosiyat Rustamova,
tuzuvchilar Toshkentdagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov va Bokudagi Otaturk Markazining kafedra mudiri Akbar Qoshali.
Kitobdagi “Kirish soʻzi” muallifi Imdod Avshardir. “Kirish soʻzi”da Ganira Pashayevaning hayoti hamda ijodi haqida maʼlumot berilib, uning asarlari afzalliklari haqida soʻz boradi.
Qayd etilishicha, Ganira Pashayeva 2005-yildan Ozarbayjon Milliy Majlisi deputati. Maqolada Ganira Pashayevaning deputatlik faoliyati haqida ham fikr yuritilgan.
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan chop etilgan Ozarbayjon-oʻzbek va oʻzbek-ozarbayjon lugʻati davr talabiga mos nashr boʻldi.
Qayd etish joizki, lugʻat ustida ishlayotganda, boshqa lugʻatlar ham koʻrib chiqilib, baʼzi fikrlar oʻrganildi va hisobga olindi.
Ushbu lugʻat nashr etilishining dolzarbligi barcha sohalar va davrlarda xalqlarimiz oʻrtasidagi doʻstona aloqalarning kengayishi va undan ham koʻproq aloqa va bilimga boʻlgan ehtiyoj bilan bogʻliq. Bugungi kunda mumtoz hamda zamonaviy kitoblar xalqlarimiz tillariga tarjima qilinyapti va bu borada Ozarbayjoncha-Ruscha va Ruscha-Ozarbayjoncha lugʻatlar juda asqotmoqda.
Bir nechta muhim tafsilotlarni taʼkidlamoqchiman: judayam oson oʻqiladigan shrift, yuqori sifatli qogʻoz, talaffuzni osonlashtiradigan va maʼlum bir soʻzni qidiradigan jadvallarning mavjudligi.
2019
49. “Ozarbayjon-Oʻzbek adabiy aloqalari (1920-1960-yillar)” Gʻulomhusayn Aliyev.
Ushbu kitob Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi asosida tayyorlangan hamda taqdim etilgan.
Tadqiqotchi olim, filolog Gʻulomhusayn Aliyev 1920-1960 yillar va undan avvalgi davrlardagi Ozarbayjon-Oʻzbekiston munosabatlarini kitobda atroflicha tadqiq etgan.
Kitob ushbu davrning adabiy jarayonini oʻrgangan ilk ilmiy asardir. Ozarbayjon-Oʻzbek adabiy aloqalarini oʻrganuvchi ikki oʻlkaning tadqiqotchi, adabiyotshunos olimlari uchun ilmiy hamda nazariy manba boʻlgan bu asar chuqur tahliliy materiallarga boydir.
Taʼkidlash kerakki, muallif Samarqand hamda Buxoroda bir necha bor xizmat safarlarida boʻlib, bir muddat Toshkentda istiqomat qilgan. Oʻzbek tilini mukammal bilishi unga bu asarda ikki xalq adabiyoti oʻrtasidagi chuqur oʻxshashlikni koʻrsata olishiga zamin yaratgan.
2019
48. “Ovchi” (Ovçu) ‒ yozuvchi Yunus Oʻgʻuz.
Toshkentdagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi doirasida yozuvchi-publitsist, dramaturg va tarixchi olim Yunus Oʻgʻuzning “Ovchi” romani oʻzbek tilida chop qilindi. Roman 2016-yilning aprel hodisalariga bagʻishlangan.
Muallifning soʻzlariga koʻra, roman zamonaviy tariximizga oid ilk asardir. U ozodlik, vatanparvarlik va sharafli tariximizni aks ettirgan asarlar yaratishda davom etishni rejalashtirayotganini qayd etdi.
“Ovchi” romanida yaratilgan qahramonlik, oʻz tuprogʻiga boʻlgan sevgi hamda vatanparvarlik obrazlari yoshlar uchun namuna vazifasini oʻtaydi.
Ushbu nashr yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashda oʻz hissasini qoʻshadi, albatta. Kitob Oʻzbekiston kitobxonlari tomonidan juda iliq kutib olindi.
2019
47. “Bir elchining manifesti” - yozuvchi Hofiz Pashayev
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining tashabbusi bilan Toshkentda Ozarbayjon Tashqi Ishlar vazirining oʻrinbosari, mamlakatimizning AQSHdagi ilk elchisi, ADA universitetining rektori, professor Hofiz Pashayevning “Bir elchining manifesti” kitobi eʼlon qilindi.
Professor, davlatimizning AQSHdagi ilk elchisi Hofiz Pashayev oʻzining “Bir elchining manifesti” kitobida Ozarbayjonning Amerikadagi diplomatik vakolatxonasi qanday ish boshlangani, diplomatiyaning hal qiluvchi roli, tinchlik va doʻstlik siyosati, targʻibot haqida toʻxtalib oʻtgan.
Ozarbayjon haqida haqiqatlar, hal qilib boʻlmaydigan muammolarga toʻgʻri yechim topish qanchalik muhim. Diplomatiya ‒ bu hal qilib boʻlmaydigan muammolarni hal qilishning oliy sanʼatidir. Va bizning “moʻrt” dunyomizda diplomatiyaning rolini baholash murakkab jarayondir.
“Bir elchining manifesti” kitobi ham yoshlar, ham professional diplomatlar uchun qimmatli darslik boʻlib xizmat qiladi.
2019
46. Ozarbayjon shoiri, mutafakkiri Imomiddin Nasimiyning “Jononni sevarman” nomli kitobi Toshkentda oʻzbek tilida chop etildi.
2019-yil Ozarbayjon Respublikasining Prezidenti janob Ilhom Aliyev tarafidan mamlakatda “Nasimiy yili” deb eʼlon qilinishiga aloqador Ozarbayjonda, shuningdek, xorijiy davlatlarda koʻplab tadbirlar, loyihalar amalga oshirildi.
Oʻrta Osiyoning boy madaniy va adabiy anʼanalarini oʻzida aks ettirgan Oʻzbekistonda Nasimiy ijodi katta qiziqish bilan oʻqiladi. Hatto, sobiq Ittifoq davrida Nasimiy asarlari qardosh oʻlkada eʼlon qilingan edi.
Taqdim etilgan maʼlumotga koʻra, Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan ulugʻ Nasimiyning gʻazallari oʻzbek tiliga tarjima qilindi hamda Toshkentda nashrdan chiqdi.
“Jononni sevarman” nomli kitob buyuk ozarbayjon shoiri, mutafakkiri Imomiddin Nasimiyning 650 yillik yubileyi va “Nasimiy yili”ga bagʻishlandi. Gʻazallarni asl matndan oʻzbek tiliga taniqli oʻzbek olimi, tarjimon Tohir Qahhor agʻdargan.
Loyiha rahbari Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov nashrga yozgan “Soʻz boshi”da ozarbayjon, fors va arab tillarda koʻplab asarlar yaratgan ulugʻ Nasimiyning oʻlka sheʼriyati hamda adabiy tilining rivojidagi beqiyos xizmatlarini qayd etib, Nasimiy ijodiga tilshunoslik, shuningdek, Ozarbayjon turkchasini oʻrganish nuqtayi nazaridan nazar tashlash lozim ekaniga urgʻu qaratdi.
S.Abbasov Ozarbayjon adabiyotida ishq shoiri sifatida tanilgan Nasimiyning ushbu sheʼrlari falsafiy nuqtai nazardan jahon sheʼriyatining marvaridlari roʻyxatiga kiritilganini taʼkidlab, Nasimiyning asarlari Ozarbayjonga yondosh Yaqin Sharq, Iroq, Kichik Osiyo, bundan tashqari, Oʻrta Osiyoda shuhrat topganini aytib oʻtdi.
Nashrning ilmiy maslahatchisi filologiya fanlari doktori Sona Valiyevadir. “Jononni sevarman” nomli kitobda Ozarbayjon Milliy Ilmlar Akademiyasining M.Fuzuliy nomidagi Qoʻlyozmalar Institutida saqlanayotgan Nasimiy merosiga doir qoʻlyozmalarning suratlari, shuningdek, Nasimiyning ruboiylari asosida taniqli ozarbayjonlik xattot Gʻulomhusayn Darabaddin qalamiga mansub miniaturalar joy olgan.
Kitobning Toshkentda va Bokuda ozarbayjon hamda oʻzbek olimlari ishtirokida kengaytirilgan taqdimot marosimi oʻtkazilishi, shuningdek, Oʻzbekiston va Ozarbayjonning yetakchi kutubxonalariga hadya qilinishi reja qilinmoqda.
2019
45. Oʻzbekistonda shoir Farid Husaynning “Samarqand devoni” nomli kitobi chop etildi.
Oʻzbekistonda yosh shoir Farid Husaynning kitobi nashr etildi. “Samarqand devoni” nomli sheʼrlar turkumi ozarbayjon, oʻzbek hamda rus tillaridadir.
Kitob Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasiga asosan nashr etildi. Loyiha rahbari Samir Abbasov. Kitobning oʻzbek va ozarbayjon tillaridagi nashrining Kirish soʻzi atoqli yozuvchi Anor qalamiga mansub.
Nashrning rus variantidagi Kirish soʻzini esa tarjimon Nijat Mammadov yozgan.
Kitobni originaldan oʻzbek tiliga oʻzbek olimi, tarjimon Tohir Qahhor, rus tiliga Nijat Mammadov oʻgirgan. Nashrning ozarbayjon hamda rus tillaridagi variantlarining muharriri Salim Babullaoʻgʻlidir.
Kitobda Javonsher Yusufli, Salim Babullaoʻgʻli, Asad Jahongir, Kenan Hojining turli vaqtlarda davriy matbuotda “Samarqand devoni” haqidagi maqolalari va fikrlari joy olgan.
Farid Husaynning “Samarqand devoni” sheʼrlar toʻplamini shoirning foniylik hissi, inson hayoti mazmunining yuksakligining poetik sharhi deb hisoblash mumkin. Dunyoning foniyligi, oʻtkinchiligi ushbu sheʼrlarda chuqur maʼnoda, turli mazmunda – bir shaharning tarixiy ekskursiyasi sifatida oʻz aksini topadi.
Kitob ikki qardosh xalq, davlat – Ozarbayjon va Oʻzbekiston ruhiyati, tafakkuri, dunyoqarashining yaqinligining poetik ifodasi sifatida ham nihoyatda qimmatlidir. “Samarqand devoni” Ozarbayjon va Oʻzbekiston adabiyoti, adabiy-madaniy aloqalariga qoʻshilgan bebaho tuhfadir.
Qayd etish lozimki, joriy yilning 19-aprelida Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi muallifning ishtirokida kitobning taqdimot marosimini oʻtkazishni rejalashtirmoqda.
2019
44. “Baxtning bozori bormi?...” – Qoʻchqor Norqobil
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasiga asosan, 2019-yilda “Baxtning bozori bormi?...” nomli komediya ozarbayjon tiliga tarjima qilindi, sababi xalqlarimiz oʻrtasidagi adabiyot sohasida yanada yaqinroq hamkorlik qilish ‒ Madaniyat Markazining asosiy vazifalardan biridir.
Shu bois asarni qardosh xalqlarning ona tillariga tarjima qilish ishlari olib borilmoqda. Kitob muallifi zamonaviy oʻzbek adabiyotidagi taniqli yozuvchi, publitsist, shoir, Oʻzbekiston Yozuvchilar Uyushmasi aʼzosi Qoʻchqor Norqobil.
Nashrning muharriri hamda kirish maqolasi muallifi filologiya fanlari doktori, professor Olmas Ulvi Binnatova, sharhlovchi shoir va publitsist Akbar Qoʻshali. Asar qahramonlari bir muassasada ishlaydigan 7-8 kishidan iborat jamoadir. Hamma vazifalari bekor qilingandan soʻng, ular oʻzlarining maqsadi gʻiybat va bemaʼnilik deb oʻylab, suhbatlarini davom ettiradilar.
Afsuski, bunday “xodimlar” hamma joyda uchraydi va bu komediyaning oʻquvchilarga yaqinligi hamda asarning dolzarbligini oshiradi.
Qoʻchqor Norqobilning dramaturg sifatidagi muvaffaqiyati shundaki, u tomoshabin va oʻquvchiga jamiyatning kichik va katta muammolarini sodda va tushunarli tilda tushuntiradi.
Uning qahramonlarining yuzlari juda ifodali. Oʻquvchilar eʼtiboriga havola etilgan komediya bir necha bor Toshkent va Oʻzbekistonning boshqa viloyatlari sahnalarida muvaffaqiyatli ijro etilgan.
Asar birinchi marta ozarbayjon tilida nashr etilmoqda.
2019
43. “Pochta qutisi” - Jalil Mammadqulizoda
1904-yilda chop etilgan “Pochta qutisi” hikoyasi muvaffaqiyatli yozish va asosiy gʻoyalar toʻplami ‒ muallifning keyingi ijodi uchun boshlangʻich nuqatag aylandi.
Ushbu kitob Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi asosida chop etilgan.
J.Mammadqulizoda serqirra ijodkor. U hikoyalar, povestlar, novellalar, drama hamda publitsistik asarlar yozgan. M.F.Oxundov ijodidagi realizm anʼanalarini davom ettirgan J.Mammadqulizoda xalq turmush-tarziga murojaat qilib, ularning erkin va farovon yashashiga toʻsqinlik qiladigan, inson qadr-qimmatini oyoq-osti qiladigan har qanday kuchga qarshi kurashadi.
Yozuvchining quroli kulgi, uning turli shakllari, koʻrinishlari, soyalari va ranglaridir.
Jalil Mamadqulizoda nasrida ekstremal lakonizm, hikoyaning soddaligi, hozirjavoblik, syujet rivojidagi sanʼatkorlik, oʻtkir satira, nozik ishora va fantaziya ‒ Ozarbayjon ogʻzaki xalq ijodiyotining eng yaxshi namunalariga xos fazilatlar aks etgan.
Badiiy asarlari mazmunining soddaligi va muntazamligiga qaramay, ularning har birining chuqur, gʻoyaviy yuki bor. Jalil Mammadquluzoda badiiy barkamolligi, yuksak gʻoyaviy asarlari bilan nafaqat Ozarbayjon, balki butun jahon madaniyati xazinasiga muhim hissa qoʻshgan Ozarbayjon adabiyoti va jamoatchilik tafakkurining namoyandalaridan biridir.
2019
42. Nizomiy Ganjaviyning yana bir asari “Xusrav va Shirin” dostoni Toshkentda oʻzbek tilida eʼlon qilindi.
Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining navbatdagi loyihasi ila ulugʻ ozarbayjon shoiri Nizomiy Ganjaviyning “Xusrav va Shirin” dostoni Toshkentdagi “Bilim va intellektual salohiyat” nashriyotida oʻzbek tilida chop etildi.
Qayd etish joizki, “Xusrav va Shirin” dostonini Oʻzbekiston xalq shoiri Jamol Kamol oʻzbek tiliga agʻdargan.
Kitobning loyiha rahbari Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov, sharhlovchi akademik, Oʻzbekistonning taniqli olimi Baxtiyor Nazarov, “Kirish soʻz” muallifi akademik, AMEA-ning Fuzuliy nomidagi Qoʻlyozmalar Instituti direktori Teymur Karimli, muharriri dotsent Gulbahor Ashurovadir.
Bunga qadar Ozarbayjon Madaniyat Markazining buyurtmasiga binoan Jamol Kamol tarjimasida “Sirlar xazinasi”, “Layli va Majnun”, “İskandarnoma” asarining “İqbolnoma”, “Sharafnoma” dostonlari oʻzbek tilida Toshkentda nashr etilgan.
Mavjud maʼlumotlarga qaraganda, Jamol Kamol tomonidan Nizomiy Ganjaviyning soʻnggi “Yetti goʻzal” asari ham oʻzbek tiliga tarjima qilinib, chop etish maqsadida Madaniyat Markaziga taqdim etilgan.
Anʼanaga koʻra, Nizomiy Ganjaviyning Oʻzbekistonda oʻzbek tilida nashr etilgan kitoblarining orqa muqovasida dunyoning turli mamlakatlarida qad rostlagan ulugʻ Nizomiy Ganjaviyning haykallari tasvirlangan. “Xusrav va Shirin” kitobining muqovasida esa shoirning tugʻilgan shahri Ganjada oʻrnatilgan haykali oʻz aksini topgan.
“Kirish soʻz”da urgʻulanishicha, muhabbat va insoniylik asari hisoblangan “Xusrav va Shirin” dostoni ozarbayjon shoiri hamda mutafakkiri Nizomiy Ganjaviyning mashhur “Xamsa” ‒ “Beshlik”ning ikkinchi katta asari boʻlib, shoir ijodining durdonasi hisoblangan ushbu poema ustida 1180-yilda ish boshlagan.
Akademik Teymur Karimlining qayd etishicha, Nizomiyning “Xusrav va Shirin” dostonidagi muhabbat tushunchasini shakllantirish va gʻoyaviy-estetik yechimi qiziqarli boʻlib, buyuk ijodkorning innovatsion uslubining asosiy koʻrsatkichlaridan biriga aylanib, oʻquvchi uning isteʼdodi oldida yana bir karra hayratga tushadi. “Koinotdagi hamma narsa tortishish kuchi bilan bogʻliq!” degan Nizomiy umumbashariy tortishish qonunini Nyutondan 500 yil oldin ilgari suradi hamda bu tortishish kuchini “ishq” deya atab, tabiat hodisalari va insoniy munosabatlar oʻrtasida uzviy bogʻliqlik borligini taʼkidlaydi.”
Oʻzbek tilida nashr etilgan “Xusrav va Shirin” kitobida dunyoning turli muzey, kutubxonalaridagi asarga oid saqlanayotgan noyob miniatyuralarning rasmlari ham taqdim etilgan. Ularning orasida AMEA-ning Fuzuliy nomidagi Qoʻlyozmalar Institutida, Britaniya Muzeyida, Rossiya Federatsiyasining Sankt-Peterburg shahridagi Saltıkov-Shedrin nomidagi Davlat jamoat Kutubxonasida, Rossiya Fanlar Akademiyasi Sharqshunoslik Institutining Sankt-Peterburg boʻlimida, Nizomiy nomidagi Ozarbayjon Adabiyoti Muzeyida saqlanayotgan qoʻlyozmalarda berilgan miniatyuralar mavjud.
Madaniyat Markazi chop etgan kitoblar, xususan, “Xamsa”ga aloqador asarlar Oʻzbekiston hamda Ozarbayjonning yetakchi kutubxonalari, ilm, oʻquv, tadqiqot muassasalariga yuboriladi.
Qayd etmoq lozimki, Nizomiy merosining Oʻzbekistonda tanitish va ommalashtirish maqsadida 2015-yildan Ozarbayjon Madaniyat Vazirligining koʻmagi bilan Oʻzbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi maxsus loyiha boshladi. Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universitetida Madaniyat Markazi bilan Oʻzbekiston xalq shoiri Jamol Kamol oʻrtasida Nizomiy Ganjaviyning “Xamsa”si tarkibida boʻlgan besh dostonning barchasi oʻzbek tiliga tarjima qilinishi bilan bogʻliq shartnoma imzolanib, loyihaga start berilgandi.
2019
41. Yozuvchi-publitsist Elmira Oxundovaning “Ilhom Aliyev. Prezident portreti oʻzgarishlar fonida” oʻzbek tilida.
Kitob Ozarbayjonning Oʻzbekistondagi Elchixonasi va uning tasarrufidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi bilan chop qilindi.
Nashrning tarjimonlari oʻzbek olimlari Usmon Qoʻchqor va Shokir Dolimovlar boʻlib, kitob Toshkentdagi “Mashur press” nashriyotida chop etildi.
Yozuvchi tomonifdan qalamga olingan, postsovet davrining eng pragmatik siyosiy xodimlaridan biri Ilhom Aliyev haqidagi faktlar va materillarni oʻzida aks ettirgan kitobda mamlakat yetakchisining asl portreti yaratilgan.
Kitobda muallif oʻz xalqining kelajagi uchun katta masʼuliyatni oʻz zimmasiga olgani va davlat rahbarining muvaffaqiyatli faoliyatini keng tahlil qilar ekan, Prezidentning ichki va tashqi, harbiy, sanoat, madaniy, sport, multikulturalizm va axborot sohalaridagi siyosatining turli jihatlarini atroflicha yoritib bergan.
Nashrda Prezident Ilhom Aliyevning samarali faoliyati natijasida Ozarbayjonda buyuk oʻzgarishlar yuz bergani, mamlakatning iqtisodiy manzarasi tamomila oʻzgargani, Ozarbayjon hech qachon bu qadar qudratli boʻlmagani oʻz aksini topgan.
Asarning tarjimoni Shokir Dolimov Ilhom Aliyevning mintaqada Ozarbayjonning mustaqil siyosat olib borgan davlat oʻlaroq yuksalishi, mamlakatda yirik infratuzilma loyihalarini amalga oshirayotgani, xalqaro tadbirlar ‒ Yevropa oʻyinlari, Islom oʻyinlari, Global forumlarga mezbonlik qilayotgani oʻlkaning ortib borayotgan nufuzidan dalolat ekanini bildirgan.
U kitobning Oʻzbekiston jamiyati, tadqiqotchilar uchun kerakli bir manba boʻlajagiga urgʻu qaratib, muallif hamda kitobni nashr etishgani uchun Ozarbayjon Elchixonasiga oʻz tashakkurini izhor qilgan.
2018
40. "Ko‘zmunchoq " - Anar Rzayev
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasiga ko‘ra, o‘zbek tiliga tarjima qilingan "Ko‘zmunchoq" kitobi nashrdan chiqdi.
Xalq yozuvchisi Anar Ozarbayjonning eng iste'dodli yozuvchilaridan biri bo‘lib, Ozarbayjon adabiyotining jonli klassiklaridan hisoblanadi. Anar ijodi ozarbayjonlarning milliy o‘ziga xosligini shakllantirishda katta rol o‘ynadi. Bugungi kunda xalq yozuvchisining asarlari nafaqat o‘lkada, balki mamlakat chegaralaridan tashqarida ham muhabbat bilan o‘qiladi. "Ko‘z munchoq" kitobi ham o‘zbek kitobxonlariga manzur bo‘ldi.
Ushbu asarda bosh qahramon Ahliman uzoq vaqtdan beri o‘z savollariga javob izlaydi. Kitobni o‘qib bo‘lgach, o‘quvchi qahramon qaysi yo‘lni tanlashini bilib oladi. "Yomon ko‘zdan kelgan kurtak" - bu chuqur ma'noga ega bo‘lgan hikoya, uni tushunish oson emas.
Hikoyaning butun g‘oyasi insonni chuqur o‘rganish falsafasida yotadi. Ushbu kitob insonning ichki portretiga o‘xshaydi. Anar bir qator qiziqarli asarlar yozgan, asosan zamonaviylik muammolarini yaqqol tasvirlaydi.
U o‘z kitoblarida zamonaviy insonning yuzini ochib berishga, qanday qiyinchiliklarga duch kelishini, an'anaviy tushunchalar va mentalitet odamlar hayotiga qanday ta'sir qilishini ko‘rsatishga harakat qiladi. U "Besh qavatli uyning oltinchi qavati", "Mehmonxonadagi xona", "Dantening yubileyi", "Men, Sen, U va telefon" va boshqa asarlari bilan tanilgan.
Kitob keng kitobxonlar ommasiga mo‘ljallangan.
2018
39. "O‘zbek she'riyati gulchambari" nomli kitob ozarbayjon va o‘zbek tillarida
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi ko‘magida Toshkentda "Extremum – press" nashriyoti tomonidan chop etilgan "O‘zbek she'riyatidan gulchambar” nomli kitobining taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Ta'kidlash joizki, o‘zbek adabiyotining mashhur namoyandalari asarlarining Ozarbayjon tilida nashr etilishi maqtovga sazovor voqea bo‘lib, bu ishni amalga oshirgan Ozarbayjon tarjimoni Shohmamed Tog‘laro‘g‘li va o‘zbek tarjimoni Shahlo Qosimovlar o‘zbek adabiyotining taniqli shoirlari she'rlarini Ozarbayjon tiliga tarjima qilib, go‘zal yodgorlik yaratdilar.
Kitob ilk bor o‘zbek adabiyotining mashhur namoyandalari – Cho‘lpon, Oybek, G‘afur G‘ulom, Zulfiya, Maqsud Shayxzoda, Hamid Olimjon, Abdulla Oripov, Halima Xudayberdiyeva, Rauf Parfi, Xurshid Davron, Toyir Qaxxor va boshqalarni kitobxonga ozarbayjon va o‘zbek tillarida tanishtiradi. Kitobni har ikki tilda tuzilishi kelajakda uni har ikki tomon ham o‘qib, katta qiziqish bilan bilan kutib olishga imkon berishiga umid bildirdi.
Nashrda tuzuvchilarning betakror ijodiy yondoshuvi bilan O‘zbekistondagi taniqli qalam ahlining she'riyatiga qo‘shgan hissasi bilan bir qatorda yosh shoirlar asarlarining ham kiritilishi maqtovga loyiq xol deya yuqori baho berdi.
Shuni alohida ta'kidlash lozimki, "O‘zbek she'riyati gulchambari: o‘zbek she'riyati gulchambari" ikki tildagi kitobining tuzuvchilari Ozarbayjon shoiri Shohmamed Tog‘larog‘li va o‘zbek shoirasi, tarjimon Shahlo Qosimovalardir. Kitob mulohazalari ozarbayjonlik akademik Nizomiy Jafarov va filologiya fanlari doktori, professor Almaz Ulviga tegishli. "O‘zbek she'riyati gulchambari" kitobining maslahatchilari Ozarbayjon Milliy Majlisi deputati Ganira Pashayeva va O‘zbekistondagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasovlardir.
2018
38. Toshkentda Almaz Ulvinning "O‘zbek adabiyoti va Ozarbayjon" kitobi nashr etildi.
Toshkentdagi" Kamalak-press "nashriyotida filologiya fanlari doktori Almaz Ulvinning “O‘zbek adabiyoti va Ozarbayjon "(tadqiqotlar, adabiy portretlar, suhbatlar) nomli kitobi o‘zbek va rus tillarida chop etildi.
Kitobning mas'ul muharrirlari va "So‘zboshi" mualliflari Qozaqboy Yo‘ldoshev va Sirdaryoxon O‘tanova,muharriri Muhayyo Yo‘ldoshevadir.
Kitobda muallifning Ozarbayjon-o‘zbek adabiy aloqalari sohasidagi ilmiy-tadqiqot ishlari o‘rin olgan. "So‘zboshi" da aytilishicha, Almaz Ulvi o‘zbek-ozarbayjon adabiy aloqalari sohasida taniqli olimadir.
Uning bu mavzudagi maqolalari Boku, Toshkent va Mustaqil Davlatlar Hamdo‘stligining boshqa shaharlarida chop etilgan.
Xabar qilinishicha, muallif buyuk o‘zbek shoiri Alisher Navoiy haqida turkum maqolalar yozgan va bu ishlar davom etmoqda.
To‘plamdan muallifning Bobur, Bekir Chobanzoda, Xolid Said Xo‘jayev, Maqsud Shayxzoda, Zulfiya haqidagi maqolalari o‘rin olgan.
2018
37. Yunus O‘g‘uzning "Otabek Eldengiz" tarixiy romani.
2018 yilda markazimiz loyihasiga ko‘ra Ozarbayjon Madaniyat markazida taniqli yozuvchi-publitsist Yunus O‘g‘uzning "Otabek Eldengiz" nomli tarixiy romani nashr etildi.
Adib bu asarida Ozarbayjon tarixida muhim o‘rin tutgan yana bir atoqli davlat arbobi haqida roman yaratadi va Ozarbayjon Otabegini davlat darajasiga ko‘targan ilk Otabek Shamsaddin Eldengizning hayoti va ijodini yoritib beradi. Olim-tarixchi, Otabek Eldengizning zamondoshi Ilyos Al-Husayniy “Bag‘dod va uning atrofidan tashqari barcha mamlakatlar Ilyos hukmronligi ostiga tushdi."
Yu.O‘g‘uzning navbatdagi "Otabek Eldengiz" romani uning ijodida tarixiy roman janrining uzluksiz rivojlanish jarayonida ekanligini ko‘rsatadi.
Asarda Ozarbayjon davlatining tashkil topishi va faoliyati (1136-1225), bu davlat asoschilarining jasorati va qahramonligi o‘zining barcha tarixiy ko‘lami va ijtimoiy-siyosiy kuchida o‘z aksini topgan.
Ozarbayjon tushunchasining nafaqat geografik hudud, balki ma'naviy vatan va yer, jamiyat va davlat sifatida shakllanishi, yuksalishi roman davomida jonli lavxalarda o‘quvchi ko‘z o‘ngida aks etadi.
"Otabek Eldengiz" kitobini ilmiy asar deb ham hisoblash mumkin. Chunki bu asarni yozishda ilmiy tadqiqot natijalaridan foydalaniilgan.
Yunus O‘g‘uzning "Otabek Eldengiz" romanida tarixiy faktlarni badiiy shaklda taqdim etish uning idrokini osonlashtiradi: "Tarixiy faktlarni mistik g‘oyalarsiz taqdim etish tarixni yosh avlodga yetkazish uchun juda muhimdir. Shu nuqtai nazardan "Otabek Eldengiz" asarida tarixiy shaxs yaratildi. Tarixiy shaxsni tavsiflovchi asosiy xususiyat o‘jarlik va jasoratdir. Buni Yunus O‘g‘uz o‘z asarida yaratgan.
“Kitob o‘zbek tiliga Rustam Jabborov tomonidan tarjima qilingan.
2018
36. "Molla Panox Vagif she'rlari: dunyo tillarida" nomli kitobi
Kitobda XVIII asrning buyuk Ozarbayjon shoiri, davlat arbobi Molla Panox Vagifning ozarbayjon, turk, o‘zbek, qozoq, qirg‘iz, turkman, tatar, boshqird, ingliz, italyan, rus, ukrain, jami 12 tilga tarjima qilingan she'rlari keltirilgan.
Kitob TURKSOY tashkiloti loyihasi, Ozarbayjon Respublikasi Madaniyat va Turizm Vazirligi, M. F. Oxundov nomidagi Ozarbayjon Milliy Kutubxonasining ko‘magida 2017 yilda Turkiyaning Anqara shahrida nashr etilgan. Shuni alohida ta'kidlash lozimki, "Molla Panox Vagif she'rlari: dunyo tillarida" kitobining o‘zbek tilidagi bo‘limi O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi ko‘magida amalga oshirildi.
Kitobga Erkin Vohidov, Shoislam Shomuhamedov, Zulfiya, Mirtemir, Rustam Komilov, Jumaniyoz Jabborov kabi taniqli o‘zbek adabiyotshunoslarining tarjimalari kiritilgan. Kitobning tuzuvyaisi Ozarbayjonning TURKSOY tashkilotidagi vakili Elchin Gafarlidir.
Kitob so‘zboshisi muallifi, TURKSOY Bosh direktori Dusen Kasenov O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasovga ushbu nashrni Ozarbayjonning mashhur shoiri Molla Panox Vagifning 300 yilligi munosabati bilan tayyorlangani uchun minnatdorchilik bildiradi.
2018
35. Özbək müəllif Xocalı soyqırımı haqında Özbək dilində kitab yazdı.
Daşkənddəki “İstiqlol nuri” nəşriyyatı Abduvali Saybnazarovun “Xocalı soyqırımında ölən insanlıq” adlı kitabı özbək və rus dillərində çap edilib.
Kitabda “Xocalı-şəhiddlər şəhəri” adlı bölmə ilə açılır. Orada Xocalının coğrafiyası, tarixi və mədəniyyəti, 18-ci əsrə aid Əskəran qalası haqqında məlumat verilir1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Rusiyanın Xankəndidə yerləşən 366-cı motoatıcı alayının köməyi ilə Xocalı şəhərini yerlə yeksan etdikləri bildirilir.
Kitabda bildirilir ki, amansızlıqla öldürülən 613 nəfərin arasında 106 qadın, 63 uşaq, 70 qoca olub. 8 ailə tamamilə məhv edilib, 56 nəfərin xüsusi qəddarlıq və vəhşiliklə qətlə yetirildiyi, 1275 nəfərin itkin düşdüyü, 150 nəfərin taleyi haqqında heç bir məlumat olmadığı qeyd edilir.
Topluda deyilir ki, Xocalı soyqırımı zamanı ermənilərin törətdikləri vəhşiliklər Xatın, Xirosima, Naqasaki, Sonqmi, Liditse, Oradur kimi cinayətlərlə bir sırada durur.
Əsərdə Ermənistanın təcavüzkar siyasəti nəticəsində Azərbaycan ərazisinin 20 faizinin işğal olunduğu və 20 mindən çox adamın öldürüldüyü, 1 milyondan çox əhalinin qaçqın və məcburi köçkünə çevrildiyi haqqında məlumat verilir.
Kitabda qeyd olunur ki, Ermənistan öz işğalçılıq siyasəti nəticəsində Azərbaycanın zəbt olunmuş ərazilərində mədəniyyət abidələrini dağıdıb. Bununla da Ermənistan müharibə zamanı mədəniyyət abidələrinin qorunmasına dair Haaqa və Paris konvensiyalarını kobud surətdə pozub. Ermənistan işğal etdiyi Azərbaycan ərazilərinin qeyd-şərtsiz boşaldılması ilə bağlı BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822, 853, 874, 884 saylı qətnamələrini hələ də yerinə yetirməyib.
Nəşrdə Xocalı faciəsinə hüquqi-siyasi qiymət verilməsi, dünyanın nüfuzlu kütləvi informasiya vasitələrri Xocalı faciəsi haqqında, Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin tariixi kökləri, şahidlərin Xocalı faciəsi zamanı gördükləri dəhşətlər və digər məsələlər işıqlandırılır.
Qeyd edək ki, kitab Özbəkistandakı Heydər Əliyev adına Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin təşəbbüsü ilə çap olunub.
2018
34. "Bəxtiyar Vahabzadənin 90 şeiri" türk dillərində kitabı.
TURKSOY tomonidan Anqarada "Baxtiyor Voqabzadaning 90 she'ri" kitobi nashr etildi. Kitob materiallarini to‘plash va nashr etishda O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazi ishtirok etdi.
Kitobda yozilgan so‘zboshida Ozarbayjon Respublikasi Madaniyat va Turizm Vaziri Abulfas Qorayevning fikrlari keltirilgan va Bahtiyor Vahobzoda milliy tilning bitmas-tuganmas xazinasidan foydalanib, Ozarbayjon adabiyotini o‘z asarlari bilan boyitgani, ona tili, adabiy til rivojiga katta hissa qo‘shgani qayd etilgan.
Kitobda shoirning tanlangan she'rlari turkiy tilli xalqlar-Ozarbayjon, o‘zbek, qozoq, qirg‘iz, turkman va turk tillarida taqdim etilgan.
Kitobda mashhur o‘zbek olimlari-tarjimonlar Po‘lat Mo‘min, Nasriddin Muhammadiyev, Jumaniyoz Jabborovlar tomonidan O‘zbek tiliga tarjima qilingan Baxtiyor Voqabzoda she'rlari jamlangan.
Kitob qardosh O‘zbekiston adabiyoti ixlosmandlari, shuningdek, Bahtiyor Vahobzodaning asarlari bilan qiziquvchilar uchun qimmatli manba bo‘lib hizmat qiladi.
Baxtiyor Vahobzoda taniqli shoir, dramaturg va adabiyotshunos, SSSR va Ozarbayjon Davlat mukofotlari laureati, xalq shoiri, faxriy san'at xodimi, Ozarbayjon Milliy Fanlar Akademiyasining haqiqiy a'zosi, filologiya fanlari doktori, professor, Prezidentning shaxsiy stependianti edi.
B. Vahobzodaning 90 yillik yubileyini o‘tkazish to‘g‘risidagi tegishli farmon Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Janob Ilhom Aliyev tomonidan 2015 yil 14 yanvarda imzolangan.
Tarixiy va madaniy qadriyatlarni ulug‘lash va ona tilining sofligini saqlash B.Vahobzodaning muhim faoliyatidan biri edi."
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasiga ko‘ra, 2018 yilda o‘zbek yozuvchisi va publitsisti Shuhrat Salomovning "Krax”Millatchilik - Antagonizmning qulashi" kitobi nashr etildi.
Milliy istiqlol g‘oyasi millatlararo va dinlararo bag‘rikenglik tamoyillariga qat'iy asoslanadi. O‘zbekiston barcha millat va elatlar uchun yagona Vatan sifatida tanilgan. O‘zbek tuprog‘ida yashayotgan har bir inson uchun bu Vatandir. O‘z vatanida va o‘z ona xalqining taqdirlarida sodir bo‘lgan fojiali voqealar o‘z vatanini sevgan har bir inson uchun tarixdir. Xalq va Vatan taqdiri doimo olimlarni, yozuvchilarni, shoirlarni hayajonga solishi va ilhomlantirishi kerak. Har bir yetuk odam uchun o‘z xalqining fojiasi ruhiy iztirob va qayg‘u azobidir. Ushbu nashrning maqsadi o‘quvchini ommaviy shovinizmning namoyon bo‘lish sabablari va oqibatlarini tushunishga undashdir.
Davlat mustaqilligi tiklanganidan keyin xalqimiz oldida yangi muammolar paydo bo‘ldi, Endi faoliyat sohasida har birimiz Vatanimiz ozodligi va mustaqilligi g‘oyalarini tasdiqlash uchun harakat qilmoqdamiz.
O‘tmish va o‘z mamlakatlarining bugungi mustaqilligini anglash haqidagi munozaralar ishlarda, so‘zlarda va fikrlarda shaxsiy erkinlikning namoyon bo‘lishini keltirib chiqaradi, shuning uchun biz tarixni o‘rganishimiz kerak.
2018
32. Hüseyn Cavidin “Seçilmiş əsərləri” özbək dilində
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi va "Kaspi" gazetasi, ta'lim shirkati loyihasiga ko‘ra,Ozarbayjon tarixi,madaniyati va adabiyoti, klassiklarimizning asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib, Toshkentda nashr etildi.
Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasiga ko‘ra, Ozarbayjon dramaturgiyasining mashhur vakili Husayn Jovidning tanlangan asarlari - "Amir Temur", “Payg‘ambar",
"Shayx Sanon" va "Siyavush" asarlari o‘zbek tiliga tarjima qilinib, Toshkentdagi “Kamalak" nashriyotida chop etildi.
Loyiha rahbari Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov, kitob tuzuvchisi Gulu Kengerli, ilmiy maslahatchi filologiya fanlari doktori Sona Valiyevadir.
Kitobda 3 ta asar - "Amir Temur", "Shayx Sanon", "Siyavush" - marhum o‘zbek tarjimoni Usmon Qo‘chqor tomonidan, "Payg‘ambar" asari esa tarjimon Tohir Qahhor tomonidan o‘zbek tiliga tarjima qilingan.
Kitobning so‘zboshisi muallifi akademik, OMFA-sining vitse-prezidenti, Adabiyot institutining direktori Iso Habibbeyli Ozarbayjon adabiyotining o‘rta asrlardagi taraqqiyot bosqichi, adabiy yo‘nalishlari haqida fikr almashar ekan, Husayn Jovid ijodiga nazar tashlaydi va Husayn Jovid XX asr boshlaridagi Ozarbayjon romantik she'riyatining taniqli vakili ekanligini qayd etadi.
So‘zboshida Husayn Jovid ijodi, uning o‘lmas asarlari tahlil qilinib, she'riy uslubi romantik va falsafiy mazmuni bilan ajralib turishini ta'kidlaydi.
So‘zboshida akademik Iso Habibbeyli Ozarbayjon adabiyoti tarixida dramatik janrda asarlar yozgan ilk romantiklardan biri Husayn Jovid mamlakatimizda romantik dramaturgiya maktabiga asos solganini va o‘z ijodi bilan adabiyotimizga o‘lmas asarlar qoldirganini yozadi.
2018
31. "Sharafnoma" (Sharafnoma) - Shayx Nizomiy Ganjaviy
Kitoblar Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazi loyihasi doirasida chop etildi. Shayx Nizomiy Ganjaviy-buyuk Ozarbayjon shoiri va mutafakkiri. Qadim zamonlardan beri odamlar dono, mehribon, adolatli hukmdorni orzu qilishgan. "Sharafnoma" ning birinchi kitobi" Sharafnoma " da ana shunday davlat rahbari Shoh Iskandar haqida hikoya qilinadi. Asar qahramonning dunyoga kelishi, ta'lim-tarbiyasi va oila qurgan davrlarini qamrab oladi. Uning Hindiston, Xitoy, Eronga qilgan sayohatlari ko‘rsatiladi. Buyuk Nizomiy ijodi jahon adabiyotining yuksak namunasidir. Nizomiy yaratgan beshlik - "Sirlar xazinasi", "Layli va Majnun", "Etti go‘zal", "Iskandarnoma", "Xusrav va Shirin" nafaqat Ozarbayjon, balki jahon xazinasining durdonasi hisoblanadi.
2018
30. Laylo Aliyevaning " Dunyo tushdek erib bormoqda...” she'rlar to‘plami o‘zbek tilida
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi va “Kaspi” ta'lim kompaniyasining qo‘shma loyihasi doirasida Haydar Aliyev jamg‘armasi vitse-prezidenti, shoira Laylo Aliyevaning "Dunyo tushda eriydi" kitobi o‘zbek tiliga tarjima qilinib,Toshkentda nashr etildi.
"Dunyo tushdek erib bormoqda...” she'rlar kitobi tuzuvchisi-so‘zboshi muallifi O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasovdir.
So‘zboshida aytilishicha, shoira Laylo Aliyeva yoshligidan o‘z ijodi bilan xassos o‘quvchilarning e'tiborini va muhabbatini o‘ziga jalb qilgan, ko‘plab she'riy kitoblarida yuragining nozik kechinmalarini qog‘ozga tushirib, odamlarga tabiiylik, soddalik va insonparvarlik kabi ulug‘vor tuyg‘ularni singdirgan.
Tuzuvchi ta'kidlashicha,shunchaki ko‘zga ko‘rinmaydigan dunyoning ilohiy go‘zalligiga urg‘u berish ham shoira, ham rassom bo‘lgan Laylo xonim asarlarining asosini tashkil etadi va bu asarlarda hayotning haqiqiy tasviri haqiqatan ham jonlanadi.
Kitob "So‘zboshi"sida, shoira Laylo Aliyeva o‘z asarlarida o‘zi yashab turgan muhitda kechayotgan voqealarni, hayotning og‘riqli nuqtalarini, nur va zulmatni, ezgulik va bo‘xtonni, quvonch va qayg‘uni, yaxshilik va yomonlikni samimiy she'r tilida kitobxonga yetkazishini alohida ta'kidlaydi. Nashrda Laylo Aliyevaning o‘zbek tiliga tarjima qilingan "Alloh menga kuch ber", "Elegiya", "Sen yolg‘iz emassan","Muhabbat va nafrat","So‘qir bo‘libman", “ Mening she'rim","Odamlar","Ketmagin", "Boku" va boshqa she'rlari ilk bor ona tilida O‘zbekiston o‘quvchilariga taqdim etilmoqda.
Qayd etilishicha, o‘zbek tilida nashr etilgan kitob " Dunyo tushdek erib bormoqda..."Shoira Laylo Aliyevaning Ozarbayjon xalqining milliy lideri Haydar Aliyev xotirasiga bag‘ishlangan “Elegiya " asari millionlab odamlarning qalbiga ta'sir qiladi. Bu she'rda shoira ayriliq, sog‘inch tuyg‘usi bilan yongan mehru-muhabbatini ifoda etadi.
O‘zbekistondagi Ozarbayjon Madaniyat Markazidan ma'lum qilishlaricha, Toshkentdagi "Kamalak" nashriyotida o‘zbek tilida chop etilgan kitobga shoiraning 45 she'ri kiritilgan bo‘lib, kitobning o‘zbek tiliga tarjimoni o‘zbek shoirasi Shahlo Qosimovadir.
2018
29. Nizomiy Ganjaviyning "Layli va Majnun" asari
O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasiga ko‘ra, Ozarbayjon adabiyotining buyuk shoiri Nizomiy Ganjaviyning "Layli va Majnun" asari Toshkentdagi "Extremum Press" nashriyotida chop etildi. O‘zbekiston Xalq shoiri Jamol Kamol asarni asl nusxadan o‘zbek tiliga tarjima qilgan. Jamol Kamol kitobga epilogda har bir inson muhabbatdan yaralib, nomlari sevgi,ishq dostonlarida bitilgan qahramonlar dunyoda ko‘pligini qayd etadi: Tohir va Zuhra, Romeo va Juletta, Oshiq G‘arib va Shohsanam, Antoni va Kleopatra va boshqalar. Lekin ular orasida "Layli va Majnun" ning suratlari butunlay boshqacha bo‘lib, bu bir ilohiy sevgining ramzidir.
Kitob so‘zboshisi muallifi O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasov, muharrirlari filologiya fanlari nomzodlari Ergash Ochilov va Gulbahor Ashurova, taqrizchilar Toshkentdagi Alisher Navoiy nomidagi O‘zbek Tili va Adabiyoti Universiteti rektori, professor Shuhrat Sirojiddinov va taniqli professor Naim Karimovdir.
So‘zboshida Samir Abbasov turkiy dunyo mamlakatlaridan biri va eng boy adabiyot, san'at, she'riyat beshigi bo‘lgan Ozarbayjon butun insoniyatni hayratga solgan,ta'riflab bo‘lmaydigan darajada favqulodda iste'dod sohibi bo‘lgan Buyuk Nizomiy Ganjaviy bilan faxrlanishini ta'kidlaydi. Uning so‘zlariga ko‘ra, Madaniyat Markazi loyihasiga ko‘ra Nizomiy Ganjaviyning “ Xamsa”sining tarjimasi va uning O‘zbekistonda nashr etilishi bilan bir tarix yozilganini va uning kitoblari qardosh mamlakat tadqiqotchilari uchun Nizomiy Ganjaviyni chuqurroq o‘rganishda boy va bebaho manbaga aylanishiga umid qilmoqda. Kitobda Nizomiy Ganjaviyning bu qadimiy ishq afsonasini mohir qalam bilan bezagani, uni badiiy yuksaklikka ko‘targani, ilohiy ishq haqida doston yaratgani qayd etilgan. Shoir yaratgan bu muhabbat dostoni jahon adabiyoti xazinasining eng qimmatli durdonasiga aylandi.
2018
28. "Husayn Jovid ijodi jahon dramaturgiyasining yuksak namunasidir! Halqaro konferensiyaning mavzulari”
Ozarbayjonning O‘zbekistondagi elchixonasi qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi doirasida "Husayn Jovid ijodii - dunyo dramaturgiyasining yuksak namunasidir" to‘plami nashr etildi.
Bunga Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universitetida 2018 yil 9 noyabrda bo‘lib o‘tgan xalqaro konferentsiya ma'ruzalarining mavzulari kiradi. Kitob tarix fanlari doktori, O‘zbekiston-Ozarbayjon Do‘stlik jamiyati ijrochi direktori professor Erkin Nuriddinovning maqolasi bilan boshlanadi. Nashr Ozarbayjon Fanlar Akademiyasi vitse-Prezidenti Isa Habibbeyli, filologiya fanlari nomzodi Sona Veliyeva, O‘zbekiston Milliy Universiteti dotsenti, O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi xalqaro aloqalar va adabiy tarjima bo‘limi boshlig‘i Adhambek Alimbayev va boshqa mualliflarning ma'ruzalarini taqdim etadi.
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasov "Husayn Jovid ijodi va Ozarbayjon va O‘zbekiston o‘rtasidagi adabiy aloqalar" mavzusida so‘zga chiqib, ikki xalq o‘rtasidagi adabiy va madaniy aloqalarning ahamiyati va dolzarbligini ta'kidladi. Diplomat, shuningdek, adabiyot va san'at sohasidagi aloqalar bundan keyin ham xalqlarimiz va madaniyatlarimiz manfaatlariga mos ravishda mustahkamlanib, rivojlanib boraverishini ta'kidladi.
2018
27. "Iqbolnoma" (Iqbalnama) - Shayx Nizomiy Ganjaviy
Kitob O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazi loyihasi doirasida tarjima qilingan va nashr etilgan. Aziz o‘quvchi, bu asar "Beshlik" ning (Xamsa) ning beshinchi dostonidir. Bu yerda material Jahongirning buyuk faylasuflar bilan suhbatlari, bashoratli g‘oyalarni qanday kashf etgani, janubga, shimolga, sharqqa va g‘arbga qilgan sayohatlari va kutilmagan bevaqt o‘limi haqida hikoya qiladi. Bu voqealar bilan Nizomiy hayot va o‘limga, sha'n va vijdonga, jamiyat va adolatga o‘z munosabatini bildiradi. Sharq adabiyotining, xususan, Ozarbayjonning buyuk namunalari bo‘lmish bu asarlar butun insoniyatning merosidir va biz buyuk adabiyotimiz bilan faxrlanishga haqlimiz. Buni bilish va o‘qish nafaqat ma'naviy zavq, balki uning madaniyati va adabiyotini hurmat qilgan har bir insonning burchidir.
2017
26. "Ғоялар Жанги. XIX-XX а.а.. Туркистон ва Жанубий Кавказ" (G’oyalar jangi. XIX-XX asrlar. Turkiston va Janubiy Kavkaz) - Shuhrat Salomov
Kitob Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasiga binoan nashr etilgan. Ushbu ishning maqsadi buyuk jahon kuchlarining geosiyosiy o‘yinlarining o‘ziga xos xususiyatlarini tushunishga chaqirishdir.
Hozirgi kunda tarixiy faktlar asosida o‘quvchilarga jahon tarixining dolzarb va o‘tkir muammolari bo‘yicha olib borilgan tadqiqotlari natijalari taqdim etilmoqda.
Bu masalalarning barchasi fojiali oqibatlarga olib kelgan imperatorlik, mustamlakachilik va sovet-bolshevik ko‘p qirrali haqiqatlar kontekstida ko‘rib chiqiladi.
Kitob keng kitobxonlar, tarixchilar va tarixiy va konfliktologik muammolarga qiziquvchilarga qaratilgan.
Noshir, dramaturg, faylasuf va tarjimon Firuz Mustafo Ozarbayjon adabiyotining mashhur vakillaridan biridir. Qirqdan ortiq ilmiy va badiiy kitoblar muallifi. Uning o‘nlab pьesalari teatr sahnalarida sahnalashtirilgan. Uning asarlarining o‘ziga xos xususiyati psixologiyadir. O‘quvchiga taqdim etilgan kitobda inson va tabiatning o‘zaro ta'siri haqida hikoya qilinadi. Asarda sodir bo‘layotgan voqealar qiziqarli film doirasida bir-birini to‘ldiradi va o‘quvchiga hayotiy tuyuladi.
Qayd etish kerakki, "Dengiz muhojirlari" asari rus va ingliz tillariga tarjima qilingan bo‘lib, Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi asosida o‘zbek tiliga tarjima qilingan.
Muallif asar hech kimni befarq qoldirmasligiga umid bildiradi. Bu kitobni keng kitobxonlar ommasiga tavsiya etamiz.
2017
24. "Kelag‘ayi-Ozarbayjon ipagining durdonasi"
Kitobda Ozarbayjonda noyob va an'anaviy ayollar bosh kiyimi bo‘lgan kelag‘ay, uning ishlab chiqarilishi, ma'nosi, nozik ipakka tatbiq etilgan g‘alati naqshlarning ilmiy izohi, kelag‘ayning dunyoga taqdimoti, Ozarbayjon kelag‘ayi san'atining 2014 yil noyabr oyida YuNESKOning nomoddiy madaniy merosi ro‘yxatiga kiritilishi haqida ma'lumot berilgan. Qayd etilishicha, tarixi ikki ming yildan ziyodroq tarixga ega bo‘lgan Ozarbayjon ipagi haqidagi ma'lumotlar o‘rta asrlarda yurtimizga tashrif buyurgan sayohatchilar al-Istaxriy, Al-Muqaddasiy, Marko Polo, Ovliya Chalabining asarlarida o‘z aksini topgan.
Mamlakatimizda birinchi marta Ipak qurti Buyuk Ipak yo‘lining rivojlanishi davrida Xitoydan olib kelingan va savdo yo‘llarining - Yevropa va Osiyo chorrahasida joylashgan Ozarbayjonda pillachilikning rivojlanishiga olib kelgan. XIX asrning 30-50-yillarida Rossiya imperiyasida Kavkazorti tayyor ipak mahsulotlarining 85 foizi Ozarbayjonda ishlab chiqarilgan.
Kitob san'at ixlosmandlari, rassomlar va keng kitobxonlarda katta qiziqish uyg‘otadi.
2017
23. Yunus O‘g‘uzning "Sulton Alp Arslon" romani o‘zbek tilida
Yozuvchi-publitsist, tarixiy asarlar muallifi Yunus O‘g‘uzning "Sulton Alp Arslon" romani Toshkentda o‘zbek tilida nashr etildi. Atoqli o‘zbek yozuvchisi Usmon Qo‘chqor tarjima qilgan "Sulton Alp Arslon " nomli kitob "MUMTOZ SO‘Z" nashriyotida chop etildi. Romanning mas'ul kotibi-filologiya fanlari doktori, professor Hamidulla Boltaboyev. Bu Yu. O‘g‘uzning “Amir Temur”,“Malika va jodugar” asarlaridan keyin o‘zbek tilida nashr etilgan uchinchi romanidir.
Yozuvchining "Qadimgi Anadoli va Ozarbayjon Turklari", "Qorabog‘ nazoratsiz zona" (ingliz tilida), "Turkning tarixiga yangi bir nazar" kitoblari, "Nodirshoh" va boshqa romanlari nashr etilgan. U "Qadimgi turklar va passionarlik nazariyasi" ilmiy asarining muallifidir. O‘g‘uzning asarlari O‘zbekistondan tashqari Turkiya, Rossiya, Buyuk Britaniya, Qozog‘iston, Qirg‘iziston, Ukraina va boshqa mamlakatlarda nashr etilgan.
2016
22. "Zamonaviy Ozarbayjon She'riyati antologiyasi" (Zamonaviy Ozarbayjon she'riyati antologiyasi)
Ushbu nashr O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi asosida chop etildi. Xalqlar o‘rtasidagi adabiy va madaniy aloqalar har doim odamlarni majoziy ma'noda birlashtiradigan ko‘prik bo‘lganligini hamma biladi. Ozarbayjon va o‘zbek xalqlari o‘rtasidagi adabiy aloqadorlik bunga yaxshi misol bo‘la oladi. Buyuk shoir va yozuvchilar har doim bir-birini ilhomlantirgan.
Shunday qilib, Alisher Navoiy daho Nizomiy Ganjaviyni o‘zining ustozi deb biladi, Lutfiy, Mashrab, Ogahiy asarlari Ozarbayjon xalqi qalbida iz qoldirgan. Kitobning kirish qismidagi maqola Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasovga tegishli. E'tiboringizga taqdim etilgan kitobda XX asr Ozarbayjon adabiyoti vakillarining asarlari aks ettirilgan.
Ta'kidlash kerakki, bu yerda o‘rta avlod shoirlari ijodi bilan birga yosh avlod vakillari ham namoyon bo‘lmoqda.
2016
21. "Ўзинг кел" (O‘zingiz keling) – Eluja Otali
Ozarbayjon shoiri Eluja Otali 1966 yilda Neftchala tumanida tug‘ilgan. Boku Davlat Universitetining kutubxonashunoslik fakultetini tamomlagan. "Ozarbayjon kitobsevarlari" mavzusida doktorlik dissertatsiyasini himoya qilgan. Ushbu nashr Eluja Otalaning she'r va hikoyalari to‘plamidir. Muallif turli mavzularga - Vatan, sevgi, tabiat, odamlar o‘rtasidagi munosabatlar, hayotning mazmuni haqidagi falsafiy mulohazalar va boshqa ko‘p narsalarga to‘xtaladi. Kitob keng kitobxonlar ommasida qiziqish uyg‘otadi.
2016
20. Toshkentda Nizomiy Ganjaviyning “Xamsa” si ilk bor o‘zbek tilida nashr qilindi.
So‘nggi paytlarda buyuk Ozarbayjon shoiri va mutafakkiri Nizomiy Ganjaviy merosini jahon miqyosida o‘rganish va targ‘ib etish borasida juda muhim qadamlar qo‘yildi. Nizomiyni insoniyatning eng buyuk va yorqin siymolaridan biri sifatida munosib o‘rganish va ommalashtirishga qaratilgan barcha qadamlar yangi zamon talablariga muvofiq Nizomiy nomi bilan birga butun Ozarbayjonga tegishli dolzarb masalalarni ko‘tarib chiqmoqda.
Nizomiy Ganjaviy ijodi O‘zbekistonda katta qiziqish uyg‘otib, ulug‘ shoirni xalq juda yaxshi ko‘radi. Toshkentda buyuk shoirning byusti va uning nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti mavjud. Nizomiy Ganjaviy nomidagi Ozarbayjon Madaniyati va Adabiyoti markazi Toshkent Davlat Pedagogika Universitetida Ozarbayjon Elchixonasi va uning qoshidagi Madaniyat Markazi loyihasi doirasida tashkil etilgan bo‘lib, u Nizomiy merosi, ijodi, ikki mamlakat o‘rtasidagi do‘stona aloqalarni keng targ‘ib etadi. Bu yil O‘zbekistonda Ozarbayjonning buyuk shoiri Nizomiy Ganjaviy tavalludining 875 yilligi bilan bog‘liq qator tadbirlar bo‘lib o‘tmoqda. Ushbu tadbirlar doirasida shoirning "Xamsa" si ilk marotaba o‘zbek tiliga tarjima qilinishi, qardosh mamlakatda Nizomiy ijodini targ‘ib qilish, mahalliy matbuotda ko‘plab maqolalar chop etish va Nizomiy merosi targ‘ibot markazi faoliyatini kengaytirishga qaratilgan masalalardandir.
O‘zbekistonda Nizomiy Ganjaviy asarlarining tarjimoni sifatida tanilgan shoir Olimjon Bo‘riyev daho Nizomiy Ganjaviyning "Xamsa"ga kiritilgan beshta asarini tarjima qildi. Uzoq davom etgan mashaqqatli mehnat natijasida Nizomiy Ganjaviyning asliyatdan o‘zbek tiliga beshta asari - "Sirlar xazinasi", "Xusrav va Shirin", "Layli va Majnun", "Etti go‘zal" va "Iskandarnoma" tarjima qilindi.
Ozarbayjon Respublikasining Madaniyat va Turizm Vazirligi ko‘magida Elchixona va uning qoshidagi Madaniyat Markazi loyihasiga ko‘ra Toshkentdagi "Istiqlol Nuri" nashriyotida "Nizomiy Ganjaviyning “Xamsa" kitobi o‘zbek tilida chop etildi. Kitob muharriri va so‘zboshi muallifi akademik Aziz Qayumov. So‘zboshida qayd etilishicha, ko‘hna Ganja shahrida dunyoga kelgan ulug‘ shoir Nizomiy Ganjaviy nafaqat Ozarbayjonda, balki Sharq va G‘arbda ham buyuk so‘z ustasi bo‘lib, uning besh asari jahon adabiyoti durdonalari qatoridan o‘rin olgan.
O.Bo‘riyevning kitobga yozgan epilogida so‘z, san'at beshigi - qadimgi Arran eli-Ozarbayjon xalqi uchun buyuk ustozlarni tarbiyalaganini ta'kidlaydi. Bu esa o‘z asarlari bilan ulardan eng yorqin va noyob marvaridlarni yaratgan daho Nizomiydir.
Epilogda tarjimon kitob qardosh Ozarbayjon va uning vatani O‘zbekiston davlat mustaqilligining 25 yilligiga bag‘ishlanganligini qayd etadi. Kitob so‘ngidagi muqovada Nizomiy Ganjaviy maqbarasining Ganjadagi surati aks ettirilgan.
Shuni alohida ta'kidlash kerakki, O. Bo‘riyevning "Nizomiy Ganjaviy: Xamsa" nomli kitobi o‘zbek tilida O‘zbekiston ilmiy va tadqiqot muassasalari, shuningdek, O‘zbekiston kutubxonalariga tarqatish uchun mo‘ljallangan.
2016
19. Nizomiy Ganjaviyning "Sirlar xazinasi" kitobi o‘zbek tilida.
Buyuk Ozarbayjon shoiri, so‘z ustasi Nizomiy Ganjaviyning "Maxzan ul-Asror" kitobi O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Madaniyat Markazi loyihasi asosida o‘zbek tiliga tarjima qilindi va "Kamalak" nashriyotida chop etildi.
"Sirlar xazinasi" asari asliyatdan o‘zbek tiliga O‘zbekiston xalq shoiri Jamol Kamol tomonidan tarjima qilingan. Kitob muharriri filologiya fanlari doktori Ergash Ochilov.
Kitobda Jamol Kamol Ozarbayjon adabiyotini Sharqning eng boy, eng ulug‘ adabiyoti deb atab, undan jahon adabiyoti vakillari doimo Nizomiy, Fuzuliy va boshqa ulug‘ siymolardan ilhom olganligini ta'kidlagan.
“Sirlar xazinasi" Nizomiy Ganjaviyning birinchi yirik asaridir. Yaqin va o‘rta Sharq adabiyotidagi didaktik she'r janrining eng qimmatli namunasi bo‘lgan ushbu asar shoir ijodida epik she'riyat sohasidagi qalamning ilk tajribasi hisoblanadi. Asar 570 hijriy yilda yozilgan bo‘lib, milodiy taqvimi bo‘yicha 1174-1175 yillarga to‘g‘ri keladi. "Sirlar xazinasi" yaqin va o‘rta Sharq adabiyotida Nizomiygacha keng tarqalgan didaktik asarlar silsilasiga kiritilgan.
Asar turli masalalarga bag‘ishlangan maqolalardan va ushbu maqolalarni epik lavhalar bilan aks ettiruvchi hikoyalardan iborat bo‘lib, kitobni yakunlash haqidagi kichik munozara bilan asar yakunlanadi.. Boshida shoir tovhid, minojat,nat nomlari ostida Xudo, payg‘ambar haqida so‘zlaydi, ularni Islom dini aqidalari doirasida madh etadi. Zamon talablariga muvofiq harakat qilgan shoir ushbu an'anaviy diniy iboralar bilan bo‘lsa ham, ushbu bahslarda juda jiddiy ijtimoiy muammolarga to‘xtaladi. Nizomiyning ushbu voqealarga nisbatan badiiy pozitsiyasi ham diqqatni jalb qilmoqda; shoir o‘quvchini hayajonlantiradi va shoirning samimiyligi, samimiy impulslari o‘quvchiga kirib boradi. Ko‘rinib turibdiki, bu ta'riflar, murojaatlarning barchasi haqiqiy matlabga o‘tish uchun bahona xolos. O‘z zamonasidan o‘ta norozi bo‘lgan shoir ham Buyuk ideallar uchun Allohga va payg‘ambarga murojaat qiladi, qadimgi to‘g‘rilik va rostgo‘ylik, poklik davri, Islomning dastlabki yillaridagi hayotni qaytarishga chaqiradi.
2016
18. Toshkentda "O‘zbek va Ozarbayjon zamonaviy she'riyatining o‘ziga xos xususiyatlari" kitobi.
2016 yilda O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi doirasida "O‘zbek va Ozarbayjon zamonaviy she'riyatining o‘ziga xos xususiyatlari" kitobi nashr etildi. Kitobning tuzuvchisi filologiya fanlari doktori, Nizomiy nomidagi Toshkent Davlat Pedagogika Universiteti o‘qituvchisi Saodat Muxammedovadir.
Nashrning asosiy maqsadi ilmiy jamoatchilikni zamonaviy o‘zbek va ozarbayjon she'riyatining o‘ziga xos xususiyatlari bilan tanishtirishdan iborat.
Nashrga o‘zbek va ozarbayjon olimlarining maqolalarini kiritilgan.
Kitob so‘zboshisida O‘zbekiston va Ozarbayjon zamonaviy shoirlarining adabiy aloqalari haqida so‘z boradi. Ushbu ilmiy-ommabop nashr olib borilayotgan ilmiy-tadqiqot ishlarining natijasi bo‘lib, unda zamonaviy o‘zbek va ozarbayjon she'riyatining o‘ziga xos xususiyatlari aks ettirilgan.
Nashrda o‘zbek va ozarbayjon olimlarining she'riyatga oid maqolalari o‘rin olgan. Ular orasida o‘zbek olimlari Marg‘uba Mirqosimova, Saodat Muxammedova, Nasiba Jumaniyazova, Nafosat O‘roqova va ozarbayjon olimlari Olmos Ulvi, Yashar Qosimov, Tarona Azim qizi Hoshimovaning o‘zbek,ozarbayjon va rus tillaridagi maqolalari bor.
Nashrning asosiy afzalligi shundaki, ozarbayjon shoirlarining she'rlari o‘zbek tiliga, o‘zbek shoirlarining she'rlari esa ozarbayjon tiliga tarjima qilingan. Zamonaviy o‘zbek shoirlari Cho‘lpon, Iqbol Mirzo, G‘ayrat Majid, O‘tkir Xidirov, Malika Salimovalarning she'rlari ilk bor ozarbayjon tiliga, zamonaviy ozarbayjon shoirlarining lirik asarlari Bahtiyor Vahobzoda, Gulu Oqsas, Xonim Ismoil qizi, Afoq Shixli, Elchin Iskandarzoda, Elchin Mirzabeyli, Firuz Mustafo, Ibrohim Ilyosli, Maorif Sulton, Og‘amehdi Mehdaliyev, Ali Amirov va boshqa shoirlarning she'rlari nashr etilib, unda shoirlarning she'riy, falsafiy tuyg‘ulari, lirik ifodalari aks etgan.
"O‘zbek va Ozarbayjon zamonaviy she'riyatining o‘ziga xos xususiyatlari" kitobi ikki qardosh davlat filologlari, olimlari va adabiyotshunoslari uchun foydali manba hisoblanadi.
2016
17. Anorning "Men, sen, u va telefon" nomli kitobi o‘zbek tilida.
Toshkentdagi "Davr Press" nashriyotida O‘zbekistondagi Elchixonamiz qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tashabbusi bilan Ozarbayjon Xalq yozuvchisi Anorning "Men, sen, u va telefon” nomli kitobi o‘zbek tilida chop etildi.
"Jahon adabiyoti xazinalari" turkumida chop etilgan kitobning tarjimoni-taniqli tarjimon Usmon Qo‘chqor, maslahatchisi AZERTAJNING Markaziy Osiyo va Pokiston bo‘yicha muxbiri Gulu Kengerlidir. "So‘zboshi" muallifi OMM direktori Samir Abbasov.
Kitobga yozuvchining "Dantening yubileyi", "Men, sen, u va telefon", "Gruzin familiyasi", "Dada Qo’rqud" va boshqa asarlari kiritilgan.
Kitobda Anorning hayoti va ijodi haqida ma'lumotlar bilan birga, taniqli yozuvchi va shoirlarning adib ijodi haqidagi fikrlari e'lon qilingan. Ozarbayjon xalqining milliy rahbari Haydar Aliyevning Anor ijodi haqidagi fikrlari ham kitobga kiritilgan.
Kitobdagi "So‘zboshi" muallifi O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi direktori Samir Abbasovdir.
2016
16. "Карабах: война идей" kitobi rus tilida.
2016 yilda Tbilisida "Umumjahon" nashriyoti tomonidan O‘zbek taftishchisi Shuhrat Salamovning "Карабах: война идей” (Qorabog‘: g‘oyalar urushi") nomli kitobi nashr etildi.
Muallif O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markaziga kitob materiallari va manbalariga kirishdagi ko‘magi hamda akademik qo‘llab-quvvatlagani uchun minnatdorchilik bildirdi.
Kitobda nafaqat tog‘li Qorabog‘ mojarosi, balki vaqti-vaqti bilan armanlar ushbu mojaroga qanday tayyorgarlik ko‘rganligi va urush g‘oyasini qanday targ‘ib qilganligi haqidagi ma'lumotlar ham aks etgan. Kitob tadqiqotchilar uchun ham darslik, ham boy ma'lumot manbai hisoblanadi.
Nashrda arman millatchilari vaqti-vaqti bilan Ozarbayjon yerlarida, Gruziyada, O‘zbekistonda turli jinoyatlar, qotilliklar, terroristik harakatlar, genotsidlar sodir etishi haqida ma'lumot berilgan.
Ushbu kitobda arman dashnoqlari o‘z homiylari yordamida qanday g‘oyalarni ilgari surgani, kishilarni g‘oyaviy urushga tayyorlagani haqida tarixiy faktlar aks ettirilgan.
Ta'kidlanishicha, armanlarning g‘oyalari va tarixiy soxtaliklari yangi mojarolarga olib keladi. Kitobda arman millatchilarining harbiy mafkurasining insoniyat uchun xavfi ta'kidlangan. Bugungi kunda urush mafkurasi bilan bir qatorda tinchlik mafkurasi, madaniyatlararo muloqot mavjud. Ozarbayjon bugun ko‘p madaniyatlilik mafkurasini targ‘ib qiladi va o‘z tinchliksevarligini namoyish etadi.
2016
15. "Ozarbayjonning madaniy merosi: “Культурное наследие Азербайдана” nomli ikki (o‘zbek va rus) tillaridagi kitob
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazi loyihasi doirasida O‘zbekistonda ikki tilda (o‘zbek va rus tillarida) "Ozarbayjonning madaniy merosi: Культурное наследие Азербайджана” kitobi nashr etildi. Kitob Toshkent "Kamalak-PRESS"nashriyotida chop etildi.
Ushbu nashr Ozarbayjonning madaniy merosi haqidagi ma'lumotlarni o‘z ichiga olgan bo‘lib, o‘zbek tilidagi birinchi loyihadir. Kitobda Ozarbayjon Respublikasi Madaniyat va Turizm Vazirligi tomonidan tayyorlangan "YuNESKO”ning nomoddiy madaniy merosi ro‘yxati" ga kiritilgan madaniy meros elementlari, milliy musiqa asboblari, shuningdek Ozarbayjon Milliy Oshpazlik Markazi ma'lumotlaridan foydalanilgan
"Ozarbayjonning madaniy merosi" nomli kitobda Ozarbayjon gilamdo‘zligi, maqom va oshiq san'ati, Navro‘z bayrami, kalag‘ayilar, Lahij - misgarlik san'ati, Qorabog‘ oti bilan ot ustida Chovg‘on o‘yini, milliy cholg‘u asboblari, milliy pazandachilik namunalari keng o‘rin olgan. Nashr Ozarbayjon xalq raqslari - "Ko‘chari", "Yalli", "Uzundara", "Turaji", "Nalbaki" va boshqalar haqidagi ma'lumotlarni keng yoritgan. Kitobda "Balaban", "Kamancha", "Doira", "Nay", "Ud", "Tulum", "Tutek", "Rubob" va boshqa milliy cholg‘u asboblari keltirilgan.
Ozarbayjon oshxonasining ajoyib taomlari - turli xil do‘lmalar, palovlar, kaboblar, "piti", "lavash" va shirinliklarimiz, ularning tasvirlari, pishirish usullari, faktlar, xalqimizga tegishli ekanligini tasdiqlovchi ma'lumotlar haqida keng ma'lumot berildi.
Nashrdan ko‘zlangan asosiy maqsad Ozarbayjon madaniyati, madaniy merosini soxtalashtirish, o‘zlashtirishning oldini olish va bu haqda jahon hamjamiyatiga xolisona axborot yetkazishdan iborat.
Kitobning muharriri va tarjimasini mashhur o‘zbek olimi Usmon Qo‘chqor amalga oshirgan. "So‘zboshi" mualliflari Ozarbayjonning O‘zbekistondagi elchisi Husayn Guliyev, O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining direktori Samir Abbasovdir.
"So‘zboshi" da qayd etilishicha, Ozarbayjon hududi insoniyat sivilizatsiyasining dastlabki joylaridan biri bo‘lib, bu yerda yashagan xalq moddiy madaniyatning juda katta va qimmatli namunalarini yaratgan.
Ozarbayjon davlati tomonidan olib borilayotgan gumanitar siyosat natijasida respublika hududida tarixiy, diniy va madaniy yodgorliklarni aniqlash va muhofaza qilish bo‘yicha juda katta va maqsadli loyihalar amalga oshirilayotgani, Haydar Aliyev jamg‘armasi bu borada ish olib borayotgani ta'kidlandi. Haydar Aliyev jamg‘armasi tomonidan amalga oshirilayotgan qator mintaqaviy, mahalliy va xalqaro loyihalar asosida xalqimizning moddiy va ma'naviy qadriyatlari asrab-avaylanishi, keng targ‘ib etilishi va kelajak avlodlarga yetkazilishi qayd etilgan.
Nashrda yozilishicha, Ozarbayjon yerlarini bosib olinish natijasida mamlakatning madaniy merosi va madaniy yodgorliklari katta zarar ko‘rgan, Ozarbayjon madaniyati va musiqasi beshigi-ochiq osmon ostidagi muzey bo‘lgan Shusha shahrida va boshqa xududlarda xalqimizga tegishli moddiy madaniyat namunalari talon-taroj qilingan va yo‘q qilingan. Tog‘li Qorabog‘ va unga aloqasi bo‘lmagan 7 ta tumanda 13 ta dunyo ahamiyatiga, 292 ta mamlakat ahamiyatiga ega bo‘lgan yodgorlik va muzeylar, 23 ta bog‘,park, monumental va xotira yodgorliklari, 15 ta dekorativ va amaliy san'at namunalari mavjud bo‘lib, ular yer bilan yakson qilingani xalqaro tashkilotlarning rasmiy hujjatlarida o‘z aksini topgan. Ozarbayjonning Agdam shahridagi dunyoda yagona bo‘lgan “Non muzeyi” Kalbajar va Lochin shahar tarixiy va o‘lkashunoslik muzeylarining 13 mingdan ortiq noyob eksponatlariga yetkazilgan zarar ta'kidlangan.
Qayd etilishicha, kitobxonlarga taqdim etilgan ushbu kitobda tarixiy obidalar bilan bir qatorda Ozarbayjon musiqa asboblari haqidagi ma'lumotlar ilk bor keltirilgan. Nashrda musiqa tariximizda chalib kelingan, hozirgi kunda keng qo‘llanilmaydigan musiqa asboblari haqida ham ma'lumotlar keltirilgan.
"Ozarbayjonning madaniy merosi: Культурное наследие Азербайджана" kitobi ham O‘zbekistonda va ham butun dunyoda manfaatdor shaxslarga Ozarbayjonning madaniy va nomoddiy merosi namunalari to‘g‘risida ma'lumot va bilim olishga yordam beradi.
2015
14. ”Туркестан и Южнқй Кавказ XIX– XX в.в. Дашнаки от Ферганы до Карабаха»” (Turkiston va Janubiy Kavkaz XIX-XX asrlarda.Dashnoqlar: Farg‘onadan Qorabog‘gacha) – Shuhrat Salomov
Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasiga binoan nashr etilgan. Kitobda " XIX-XX asrlarda Turkiston va Janubiy Kavkaz. Dashnoqlar: Farg‘onadan-Qorabog‘gacha" kitobida Armaniston-Ozarbayjon mojarosi haqida ham so‘z boradi, armanlar tomonidan ushbu mamlakatga ilgari surilgan hududiy da'volar izchil faktlar bilan to‘ldirilgan. Shuningdek, tarixiy Ozarbayjon zamini bo‘lgan Irevan xonligi hududida Armaniston deb nomlangan davlat tashkil etilganligi alohida ta'kidlanadi.
Armanlarning turkiy xalqlarga qarshi qilgan jinoyatlari va genotsid siyosati haqida hikoya qiluvchi ushbu qimmatli asar Markaziy Osiyoda shu mavzuda yozilgan ilk tadqiqot ishidir. Kitob tarixchilar va, albatta, O‘zbekiston va Janubiy Kavkaz tarixi muammolari bilan qiziquvchi keng kitobxonlar ommasiga mo‘ljallangan.
“Ozarbayjon – Olovlar Yurti” kitobi 2014-2015 yillarga oid maqolalar shaklida Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi doirasida O‘zbekiston matbuotida e'lon qilindi. Maqolalarda Ozarbayjon tarixi, madaniyati, odat-an'analari va iqtisodiyoti o‘z aksini topgan.
Materiallar keng tarqatish uchun to‘plangan va tizimlashtirilgan bo‘lib, kitob mazmuni o‘quvchilarda katta qiziqish uyg‘otdi.
Qayd etamizki, maqolalar toifalar bo‘yicha guruhlangan. Kitobning mazmuni atoqli davlat arbobi, Ozarbayjon xalqining Milliy Lideri Haydar Aliyevga bag‘ishlangan maqola bilan boshlanadi.
Faxriy olim, filologiya fanlari doktori, professor Natan Murodovich Mallayevning ijodi 12-asr Ozarbayjon shoirlari va jahon she'riyatining yetakchi namoyandalaridan biri orasida o‘zining mashhur cho‘qqisida turgan Ilyos Yusif o‘g‘li Nizomiy Ganjaviyning (1141-1203) hayoti va ijodiga bag‘ishlangan.
Ganjaviy laqabli ulug‘ Ozarbayjon shoiri Ganja shahrida tug‘ilib, yashab, vafot etgan
Shoir butun umri davomida she'riyat va ilm bilan shug‘ullangan. Nizomiy Ganjaviy o‘zining besh o‘lmas poemasi ("Sirlar xazinasi", "Xusrav va Shirin", "Layli va Majnun", "Etti go‘zal", "Iskandarnoma") bilan jahon adabiyotiga mutlaqo yangi she'riy ovoz va nafas olib kirdi.
Shoirning o‘zi buni adabiy-falsafiy nuqtai nazardan mukammal tushunib, san'atining boqiyligi haqida bashoratlar bergan. Kelajakda va hozirgi kungacha Nizomiy merosi har doim shoirlar uchun ilhom manbai bo‘lib kelgan va uning Sharq va G‘arbdagi turli tillarda yozgan asarlariga ko‘ra 500 ga yaqin shoir naziralar yozgan.
Muallifning ta'kidlashicha, Nizomiy Ganjaviyning yorqin ijodi bugungi kunda kitobxonlar orasida katta qiziqish uyg‘otmoqda, chunki uning asarlari millatidan qat'i nazar, har bir insonga yaqin va tushunarlidir.
Kitob keng kitobxonlar ommasiga mo‘ljallangan.
Asar O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi doirasida nashr etilgan.
2015
11. Юнус Ўғузнинг “Малика ва жодугар " (Malika va Jodugar) kitobi O‘zbek tilida
Ozarbayjonning O‘zbekistondagi Elchixonasi qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi tashabbusi va ko‘magi bilan Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxonasida 2015 yilning 13 noyabrida o‘zbek tilida nashr etilgan yozuvchi-publitsist, turkolog, tarixiy romanlar muallifi Yunus O‘g‘uzning "Malika va Jodugar" romanining taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Asarni asliyatdan o‘zbek tiliga shoir va tarjimon Usmon Qo‘chqor tarjima qilgan.
"Amir Temur" romanidan keyin bu Yunus O‘g‘uzning o‘zbek tilida nashr etilgan ikkinchi asaridir
.
“Malika va Jodugar" nomli asar Ozarbayjon tarixidagi qiziqarli davrni yoritib beradigan tarixiy roman bo‘lib,asarda asosan Shoh Abbosning onasi Hayriniso xonimdan so‘z yuritiladi.
Romanda deyarli barcha asosiy masalalar shu obraz atrofida aylanadi. Roman XVI asrning suronli voqealari haqida hikoya qiladi.
2015 yilning 30 martida Ozarbayjonning O‘zbekistondagi Elchixonasi qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining loyihasi doirasida Naftalan: tibbiy-sog‘lomlashtirish markazi haqida “Mo‘jizaviy Naftalan: Ozarbayjon" nomli axborot nashri tayyorlandi. Axborot nashri ikki tilda - o‘zbek va rus tillarida chop etiladi.
Nashrning asosiy maqsadi Ozarbayjonning turizm resurslarini targ‘ib qilish va Naftalanga qiziqqan O‘zbekistonlik sayyohlarga, shuningdek, bu yerda davolanishni istaganlarga axborot yordamini ko‘rsatishdan iborat.
Kitob, birinchi navbatda, Ozarbayjonning g‘arbida joylashgan Naftalan shahri haqida hikoya qiladi, o‘z mo‘jizasi va shifosi bilan butun dunyoga mashhur bo‘lgan Naftalan neftining tarixi, terapevtik xususiyatlari, bu yerda yaratilgan sharoitlar va zamonaviy standartlarga javob beradigan mehmonxonalar, sanatoriylar xizmatlari haqida keng yoritilgan.
Qiziquvchilvr Naftalan shahrida faoliyat ko‘rsatayotgan mehmonxonalar, bu yerdagi xizmatlar, narxlar haqidagi ma'lumotlarni ushbu axborot nashrdan olishlari mumkin.
2015
9. Ozarbayjonlik yosh yozuvchi Parvin Nuraliyevaning "Qor yog’ajak” qisqa hikoyalar kitobi o‘zbek tilida
Ozarbayjonning O‘zbekistondagi Elchixonasi qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Madaniyat Markazining loyihasiga ko‘ra, Ozarbayjonlik yosh yozuvchi Parvin Nuraliyevaning "Qor yog‘ajak" nomli hikoyalar kitobi o‘zbek tiliga tarjima qilinib nashrdan chiqdi.
Kitobning tarjimoni mashhur olim Bobohon Muhammad Sharif bo‘lib,kitob Toshkentdagi “Extremum Press” nashriyotida chop etildi. Kitobning so‘zboshisi muallifi Ozarbayjon Yozuvchilar uyushmasining raisi Anordir.
R. Nuraliyevaning "Qor yog‘ajak" nomli hikoyalar to‘plamida "Shirinlik”, "Sevimli...nafis...men" ,”Fiona”,”Samir uchun” va xokazo hikoyalar, shuningdek "Balerina" kino qismi kiritilgan.
Kitob so‘ngida olim va tarjimon Boboxon Sharifning " Parvin-Ozarbayjon adabiyotining umidi" nomli maqolasi berilgan.
U Sovet davri Ozarbayjon adabiyotiga nazar tashlab, yosh yozuvchilar orasida XXI asrning yangi iste'dodli avlodi yetishib chiqqanini qayd etadi.
2015
8. "XX asr Ozarbayjon she'riyati antologiyasi" kitobi
2014 yilning 12 fevralida Ozarbayjon Respublikasining O‘zbekistondagi elchixonasi qoshidagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazida "Ozarbayjon adabiyoti she'riyati antologiyasi" kitobining taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
2014
7. «Умрдан узун кеча» (Ömürdən uzun gecə)
O‘zbekiston milliy kutubxonasida jurnalist-tarjimon Rustam Jabborovning “Umrdan uzun kecha” Ozarbayjon yozuvchilarining hikoyalari" kitobi nashrdan chiqdi va taqdimot marosimi bo‘lib o‘tdi. Kitobda zamonaviy Ozarbayjon yozuvchilari (Anor, Sobir Rustamxonli, Vagif Sultonli, Ulvi Bunyodzoda, Ilgor Fahmi, Elchin Husaynbeyli va boshqalar) o‘z aksini topgan.
2014
6. ”Узбекско-Азербайджанского и Азербайджано-Убекского разговорник” ( "O‘zbek-Ozarbayjon va Ozarbayjon-O‘zbek" so‘zlashuv kitobi)
“O‘zbek-Ozarbayjon,Ozarbayjon-O‘zbek so‘zlashuv kitobi” 2014 yilda nashr etilgan va O‘zbekiston Milliy kutubxonasida taqdimoti o‘tkazilgan. Kitob ikkala tilni o‘rganishni va kundalik hayotda suhbatlashishda foydalanishni istaganlar uchun ajoyib vosita.
2014
5. “Тема Азербайджана в средствах массовой информации Узбекистана” (O‘zbekiston ommaviy axborot vositalarida Ozarbayjon mavzusi" )
“O‘zbekiston ommaviy axborot vositalarida Ozarbayjon mavzusi " nomli kitob chop etildi va jamoatchilikka taqdim etildi.
Ozarbayjon mavzusini o‘zbek matbuotida maksimal darajada yoritish va targ‘ib qilish maqsadida har yili Madaniyat Markazi loyihasi doirasida "Yilning eng yaxshi maqolalari tanlovi" e'lon qilinadi va mukofot bilan taqdirlangan maqolalar to‘plam xolida yuqoridagi kitobda nashr etiladi.
Kitobdagi materiallar o‘zbek va rus tillarida keltirilgan. Kitobda Ozarbayjon, uning davlatchiligi, tarixi va madaniyati haqida ko‘plab maqolalar mavjud.
2014
4. "Qardosh O‘zbekistonda Ozarbayjon madaniyati" risolasi
Ikki tilda (O‘zbek va Ozarbayjon) tillarida chop etilgan mazkur nashr Ozarbayjon, uning boy madaniyati, tabiati, diqqatga sazovor joylari haqida ma'lumot beradi. Kitobning alohida bo‘limida Ozarbayjon xalqining milliy lideri Haydar Aliyev haqidagi materiallar keltirilgan.
Kitobda O‘zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining faoliyati, o‘tkazilgan tadbirlar,loyihalari keng yoritilgan, Markaz qoshidagi muzeylar, kutubxonalar, uyushmalar va kurslar haqida keng ma'lumotlar aks ettirilgan.
Ikki mamlakat o‘rtasidagi tarixan mavjud bo‘lgan munosabatlar, madaniy va adabiy aloqalar, o‘zaro tashriflar ham keng yoritilgan.
2014
3. "Қалб гавҳари" (Qalb gavhari) – Muhammad Fuzuliy
Ozarbayjon va o‘zbek xalqlari o‘rtasidagi adabiy aloqalar tarixan bir-biriga bog‘lanib kelgan bo‘lib, shoir va yozuvchilarimiz doimo bir-birini ilhomlantirib kelgan. Ikki qardosh xalqimizni yanada yaqinlashtirish va o‘zaro tushunish maqsadida buyuk Fuzuliyning (1494-1556) asarlari to‘plami Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi asosida o‘zbek tiliga tarjima qilindi. Maqsad esa Fuzuliy ijodini o‘zbek kitobxoniga ona tilida yetkazish edi.
Yaqin Sharqning eng buyuk lirik Ozarbayjon shoiri va mutafakkiri, jahon san'atining yetakchi ustalaridan biri Muhammad Sulaymon o‘g‘li Fuzuliy 1494 yilda tavallud topgan. Fuzuliy Ozarbayjon adabiyotida lirik she'riyatning benazir ustozidir. Shoir tomonidan Ozarbayjon, fors, arab tillarida yozilgan" Devon", buyuk “Layli va Majnun” ishqiy poemasi, “Bangu boda", “ O‘aft jam” (Etti jom) allegorik poemalari, jumladan, “Shikoyatnoma"ga kiritilgan maktublari, “Sihhat va Maraz” (“Sog‘lik va bemorlik”) allegorik, ijtimoiy-falsafiy nasriy asarlari, "Rindu Zohid", nomli allegorik,ijtimoiy-falsafiy nasriy asarlari, "Hadiqat us-suado" (“Bahtiyorlar bog‘i”), kabi turkcha nasr asari, "Hadisi-arbain" tarjimasi "Matla' ul-e'tiqod” kabi yozilgan ilmiy-falsafiy asarni o‘z ichiga oladi.
Fuzuliyning g‘azallari, dostonlari, ruboiylari va hikmatlari-asrlar davomida bitmas-tuganmas badiiy kuch va sehrli jozibani saqlab, aqllarni zabt yetib, qalblarni hayajonga soladigan lirika durdonalaridir.
Bu kitob keng kitobxonlar ommasi uchun taqdim qilinadi.
2014
2. Nizomiy Ganjaviyning “Sirlar xazinasi" (“Maxzan-ul Asror”) asari
(2013) O‘zbekistondagi madaniyat markazi tashabbusi va moliyaviy ko‘magida Nizomiy Ganjaviyning "Sirlar xazinasi" ("Maxzan-ul Asror") asari o‘zbek tiliga tarjima qilindi.
Tarjimon, olim Olimjon Bo‘riyev tomonidan o‘zbek tiliga tarjima qilingan kitob Toshkentdagi Alisher Navoiy nomidagi adabiyot muzeyida chop etilgan.
"So‘zboshi" muallifi akademik Aziz Qayumov, tazkirachi professor Hamidjon Hamidiy.
2013
1. Yunus O‘g‘uzning "Amir Temur" kitobi
class="header-publication"
(2014) Kitobga yozuvchining Temurlang haqidagi ikkita romani - "Yuksalish sari" va "Dunyoning hokimi" kiritilgan.
Kitob o‘zbek tiliga mashhur o‘zbek yozuvchisi Usmon Qo‘chqor tomonidan tarjima qilinib, o‘zbek kitobxonini Ozarbayjon yozuvchilarining ko‘plab asarlari bilan tanishtirdi.
Kitobning o‘zbek tiliga tarjimasining tuzuvchisi va taqrizchisi Gulu Kengerlidir.
Madaniyat Markazining tashkilotchiligi bilan Toshkentda "Amir Temur" kitobining keng taqdimoti bo‘lib o‘tdi.
Yozuvchining bu asarlari ilgari rus, turk va qozoq tillariga tarjima qilingan. Shu bilan birga, u katta nashrlarda rus tilida nashr etilib, Moskvada mashhurlikka erishdi.
Bizning nashrlarimiz
