11 noyabr kuni Samarqand shahrida turkiy davlatlar Tashkilotining IX Sammiti bo‘lib o‘tdi.
Tadbirda Ozarbayjon Respublikasi Prezidenti Ilhom Aliyev ishtirok etdi.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev Prezident Ilhom Aliyevni va boshqa davlat va hukumat rahbarlarini qutladi.
Keyin birgalikda fotosurat olindi.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev davlat rahbarlari Kengashi majlisini ochar ekan, mehmonlarni qutladi va unda muhokama qilinayotgan masalalar, turkiy davlatlar tashkiloti oldida turgan vazifalar, hamkorlikni kengaytirish istiqbollari haqida so‘zladi.
Turkmaniston Parlamenti Xalq Kengashi raisi Gurbanguli Berdimuhamedov Samarqand Sammiti Turkiya davlatlari o‘rtasidagi munosabatlarni yanada rivojlantirishga muhim hissa qo‘shishini ta'kidlab, hamkorlikni kengaytirish muhimligi haqida gapirdi.
Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an Ozarbayjonni Vatan urushidagi G‘alabaning ikki yilligi bilan tabriklagan nutqida shunday dedi: "Ozarbayjonning barcha sa'y-harakatlariga qaramay, Janubiy Kavkazdagi sulh jarayoni mo‘rt bo‘lib qolmoqda. 8-noyabr kuni nishonlanadigan shonli Qorabog‘ G‘alabasining ikki yilligi munosabati bilan Aziz shahidlarimizga Allohdan rahmat, faxriylarimizga sihat-salomatlik tilayman. Ozarbayjon xalqini birodarimiz Ilhom birodarimiz timsolida yana bir bor tabriklayman. Biz Ozarbayjonga uning adolatli kurashida ham,tinchlik yo'lidagi harakatlarida ham yaqinmiz.”
Ozarbayjon va Turkiyaning global miqyosdagi yirik qo‘shma loyihalari muhimligini ta'kidlagan Prezident Rejep Tayyip Erdog‘an shunday dedi: "Boku-Tbilisi-Jayhan neft quvuri dunyodagi eng muvaffaqiyatli energiya loyihalaridan biridir. Boshqa tomondan, Janubiy gaz yo‘lagi esa Yevropaga gaz tashish uchun to‘rtinchi arteriya sifatida loyihalashtirilgan. Trans-Anadolu tabiiy gaz quvuriga asoslangan ushbu yo‘lak qo‘shimcha gaz ta'minoti hisobiga yanada kengaytirilishi mumkin. Kaspiy havzasi buning uchun asosiy birinchi manbadir. Shu munosabat bilan biz tashkilotimiz doirasida energetika va hamkorlik sohasida ikki tomonlama darajada amalga oshiradigan qo‘shma loyihalarga katta ahamiyat beramiz.”
Sammitda Ozarbayjon davlat rahbari so‘zga chiqdi.
- Hurmatli Shavkat Miromonovich.
Hurmatli Davlat va hukumat rahbarlari.
Xonimlar va janoblar.
Bu so‘nggi 7 oy ichida qardosh O‘zbekistonga uchinchi marta tashrif buyurishim. Aprel oyida O‘zbekistonga davlat tashrifi bilan kelgan bo‘lsam, sentabr oyida Shanxay hamkorlik tashkilotiga a'zo mamlakatlar Sammitida ishtirok etdim. Bugun yana Samarqand shahrida ekanligimdan juda xursandman. Ushbu safarlar davomida O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan keng ko‘lamli qurilish ishlari bilan yaqindan tanishish imkoniga ega bo‘ldim. O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va qardosh o‘zbek xalqini erishilgan yutuqlar bilan tabriklayman. Tashriflarim davomida Prezident Shavkat Mirziyoyev bilan suhbatlarim Ozarbayjon-O‘zbekiston munosabatlari yanada yuksak darajaga ko‘tarilganini ko‘rsatmoqda.
Turkiy davlatlar tashkiloti Sammiti yuksak saviyada tashkil etilgani va mehmondo‘stligi uchun Prezident Shavkat Mirziyoyevga minnatdorlik bildiraman.
Yil davomida tashkilotimizga muvaffaqiyatli raislik qilgani uchun birodarimiz Turkiyaga rahmat, birodar O‘zbekistonga raisligi davrida muvaffaqiyatlar tilayman.
Hurmatli hamkasblar, turkiy davlatlar tashkilotiga a'zo davlatlar bilan barcha sohalarda aloqalarni mustahkamlash Ozarbayjon tashqi siyosatining asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biridir.
Ozarbayjon har doim turkiy dunyoning yaqin birlashishiga hissa qo‘shgan va turkiy dunyoning birligi tamoyillariga amal qilishda davom etadi. 2009 yilda Naxchivan Sammitidan beri bizning tashkilotimiz uzoq rivojlanish yo‘lini bosib o‘tdi.
Turkiy dunyo 200 milliondan ortiq odam yashaydigan ulkan geografiyani qamrab oladi va ulkan iqtisodiy salohiyat, energiya resurslari, transport yo‘llari va zamonaviy harbiy imkoniyatlarga egadir.
Turk dunyosi katta bir oila. Bir-birimizning milliy manfaatlarimizni inobatga olgan holda, biz o‘zaro qo‘llab-quvvatlash va birdamlikni ta'minlashda davom etishimiz kerak. Siyosiy, iqtisodiy, tijorat, madaniy, transport energetika, raqamli transformatsiyalar, qishloq xo‘jaligi, turizm bilan bir qatorda xavfsizlik, mudofaa, mudofaa sanoati kabi sohalarda hamkorligimizni faollashtirishimiz kerak.
Turkiy dunyo nafaqat mustaqil turkiy davlatlardan iborat, uning geografik chegaralari ham kengdir. Turkiy davlatlar tashkilotiga a'zo davlatlardan tashqarida yashayotgan yurtdoshlarimizning huquqlari, xavfsizligi va milliy o‘ziga xosligini himoya qilish kabi masalalarni tashkilot doirasida doimiy ravishda diqqat markazida ushlab turish vaqti keldi, deb o‘ylayman.
Turk dunyosida yosh avlod o‘zlari yashayotgan mamlakatlardagi maktablarda o‘z ona tilida ta'lim olishlari kerak. Afsuski, Ozarbayjon davlatidan tashqarida yashovchi 40 million Ozarbayjonning aksariyati ushbu imkoniyatlardan mahrum.
Turkiy davlatlaridan tashqarida yashovchi vatandoshlarimiz doimiy ravishda o‘z ona tillarida ta'lim olishlari tashkilotning kundalik ishi bo‘lishi kerak Bu yo‘nalishda zarur qadamlar qo‘yilishi kerak.
Ozarbayjon davlati chet elda yashovchi ozarbayjonlarning huquq va erkinliklari va xavfsizligini ta'minlashga alohida e'tibor beradi.Taqdir taqazosi bilan Ozarbayjon davlatidan tashqaridagi yurtdoshlarimiz tilimiz, urf-odatlarimiz, madaniyatimizni asrab-avaylashlari, ozarbayjonlik g‘oyalariga sodiq qolishlari, tarixiy Vatani bilan hech qachon aloqani uzmasligigi uchun harakatlarimizni davom ettiramiz. Aziz hamkasblar, bu hafta Ozarbayjon xalqi Qorabog‘ va Sharqiy Zangezur arman istilosidan ozod qilinganining ikki yilligini katta faxr bilan nishonladi. Ikki yil avval Ozarbayjon yerlarining 30 yillik bosib olinishiga chek qo‘ydik, tarixiy adolat va xalqaro huquq tiklandi. Bu bilan Ozarbayjonning o‘zi BMT xavfsizlik Kengashining tegishli qarorlarini bajardi.
O‘ttiz yillik ishg‘ol tugagan bo‘lsa-da, uning jiddiy asoratlari hali ham saqlanib qolmoqda. Armaniston Ozarbayjonning 9 shahri va yuzlab qishloqlarini yer yuzidan yo‘q qildi. Agdam, bir paytlar katta va obod shahar, shu darajada vayron qilinganki, chet ellik mutaxassislar uni "Kavkazning Xirosimasi"deb atashadi. Ishg‘ol paytida Armaniston 67 ta masjiddan 65 tasini vayron qildi, qolgan 2 ta masjid jiddiy zarar ko‘rdi va cho‘chqa va sigirlarni saqlash uchun ishlatildi. Bu butun musulmon dunyosi uchun haqoratdir. Islomofobiya va Turkofobiya Armanistonning rasmiy mafkurasining asosini tashkil etadi.
Armaniston ishg‘ol paytida hududlarimizga milliondan ortiq minalarni ko‘mgan. Vatan urushi boshlanganidan beri ikki yil ichida mina portlashlarida 270 ga yaqin Ozarbayjon fuqarosi halok bo‘ldi yoki jiddiy jarohat oldi.
Ozarbayjon ishg‘oldan ozod qilingan hududlarda keng ko‘lamli qurilish ishlarini olib bormoqda. Biz sobiq majburiy ko‘chirilganlarni o‘z vatanlariga qaytarish uchun" Katta qaytish " dasturini amalga oshirishni boshladik. Ushbu jarayonda turk kompaniyalari ko‘plab infratuzilma loyihalarida pudratchi sifatida faol ishtirok etmoqda. Aziz birodarim, Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an ozod qilingan yerlarni uch marta ziyorat qildi, Shusha, Fuzuliy, Zangilan va Jabroilni ziyorat qildi.
Shuningdek, boshqa turkiy davlatlar rahbarlarini Qorabog‘ va Sharqiy Zangezurga taklif qilaman. Fursatdan foydalanib, O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev va Qozog‘iston Prezidenti Qosim-Jomart Tokayevga bosib olingan Fuzuli tumanida O'zbekiston tomonidan quriladigan maktab, Qozog‘iston quradigan ijodiy markaz uchun o‘z minnatdorchiligimni bildiraman. Bu Ozarbayjon-o‘zbek va Ozarbayjon-qozoq xalqlari o‘rtasidagi birodarlikning namoyonidir. Ikkinchi Qorabog‘ urushi tugaganidan ikki yil o‘tganiga qaramay, Armaniston chegarada harbiy provokatsiyalarni davom ettirmoqda. Nihoyat, sentyabr oyida Ozarbayjon Qurolli kuchlari Armanistonning harbiy provokatsiyasini oldini olish uchun hal qiluvchi qarshi hujum operatsiyasini boshlashga majbur bo‘ldi.
Armaniston jahon jamoatchilik fikrini chalkashtirib yuborish uchun asossiz ravishda Ozarbayjonni harbiy tajovuzda ayblashga urinmoqda. Biz bu asossiz da'volarni qat'iyan rad etamiz. Biz o‘z yerlarimizda jang qildik va arman armiyasini mag‘lub etib, ularni ota-bobolarimiz yeridan quvib chiqardik. Bugungi kunda ham biz Ozarbayjon-Armaniston chegarasi yo‘nalishi bo‘yicha o‘z Vatanimizda turibmiz.
Oktyabr oyida Praga va Sochida qabul qilingan qo‘shma bayonotlarda Ozarbayjon va Armaniston bir-birining hududiy yaxlitligi va suverenitetini rasman tan olishdi. Bu yana bir bor Qorabog‘ mojarosi tarixda qolganligini ko‘rsatadi.
Ikkinchi Qorabog‘ urushining oqibatlari mintaqa uchun yangi imkoniyatlar ochadi. Ozarbayjon Zangezur yo‘lagini yaratishga faol yordam beradi va o‘z hududida ushbu yo‘lak bilan bog‘liq keng ko‘lamli tadbirlarni amalga oshiradi. Zangezur yo‘lagining ochilishidan mintaqaning barcha mamlakatlari foyda ko‘radi.
Aziz do‘stlar, biz Bog‘dod Amreyevning Turkiy Davlatlar tashkiloti Bosh kotibi sifatidagi faoliyatini yuqori baholaymiz. Uning turkiy dunyo hamjamiyatiga qo‘shgan hissasi va xizmatlarini inobatga olgan holda, Bog‘dod Amreyev Ozarbayjonning oliy davlat mukofoti - Do‘stlik ordeni bilan taqdirlandi va 21 oktyabr kuni men tomonimdan unga ushbu orden taqdim etildi. Yana bir bor tabriklayman.
So‘zimning yakunida yana bir bor qayd etmoqchimanki, biz O‘zbekistonni ushbu Sammit yuksak saviyada tashkil etilgani bilan tabriklaymiz, turkiy dunyo xalqlariga tinchlik, farovonlik va baxt-saodat tilaymiz. Rahmat.
X X X X
Qozog‘iston Prezidenti Kasim-Jomart Tokayev o‘z nutqida axborot texnologiyalari, transport va tranzit yo‘laklarini rivojlantirishda Turkiya davlatlari o‘rtasidagi hamkorlik muhimligini ta'kidladi. Shu munosabat bilan u uchta qardosh davlat–Qozog‘iston, Ozarbayjon va Turkiya hududidan o‘tadigan Trans - Kaspiy xalqaro transport yo‘lining muhimligini ta'kidladi.
Qirg‘iziston prezidenti Sadir Japarov o‘z nutqida o‘z mamlakatining Ozarbayjon bilan munosabatlari yangi bosqichga ko‘tarilganini ta'kidladi: "yaqinda Aziz do‘stim Ozarbayjon Prezidenti Ilhom Haydar o‘g‘li Aliyev bilan o‘zaro tashriflar qilib, davlatlar o‘rtasidagi munosabatlarimizni strategik sheriklikning yangi bosqichiga ko‘tardik.”
Vengriya Bosh vaziri Viktor Orban Ozarbayjonning Yevropaning energiya xavfsizligini ta'minlashdagi muhim rolini ta'kidlab, shunday dedi: "men birodarim Prezident Ilhom Aliyevga o‘z minnatdorchiligimni bildirmoqchiman. Chunki Ozarbayjon biz uchun diversifikatsiya qilish uchun yagona haqiqiy imkoniyatdir. Birodarim Ilhom Aliyevga, shuningdek,bizning Ozarbayjon uchun" yashil energiya"ni Ozarbayjon, Gruziya, Ruminiya va Vengriya hamkorligiga jalb qilish tashabbusimizni to‘liq qo‘llab-quvvatlagani uchun o‘z minnatdorchiligimni bildirmoqchiman va men bu hamkorlikka katta umid bildiraman.” Tashkilot doirasidagi hamkorlik haqida gapirganda, turkiy davlatlar tashkiloti Bosh kotibi Bog‘dod Amreyev ushbu tuzilma Ozarbayjonning hududiy yaxlitligini doimiy ravishda qo‘llab-quvvatlashini ta'kidladi: "bizning hamkorligimiz sezilarli darajada rivojlangan. Mamlakatlarimiz qardosh Ozarbayjonning bosib olingan yerlarini ozod qilish va hududiy yaxlitlikni tiklash uchun kurashda Bokuni qat'iy qo‘llab-quvvatlash orqali butun dunyoga birdamligimizni namoyish etdi.”
Tashkilotning yangi Bosh kotibi Kubanichbek Omuraliyev so‘zga chiqib, unga bildirilgan ishonch uchun minnatdorchilik bildirib, a'zo davlatlar o‘rtasidagi hamkorlikni yanada kengaytirish uchun astoydil harakat qilishini aytdi.
Keyinchalik bir qator hujjatlar, jumladan, Samarqand Deklaratsiyasi imzolandi.
X X X X
So‘ngra taqdirlash marosimi bo‘lib o‘tdi.
O‘zbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev marosimda so‘zga chiqib, Sammitda muhokama qilingan masalalarning ahamiyati haqida gapirib, juda muhim hujjatlar imzolanib, kelishuvlarga kirishilganini ta'kidladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an va Turkmaniston Parlamenti Xalq Kengashi raisi Gurbanguli Berdimuhamedovning Turkiya davlatlari o‘rtasidagi do‘stlik va sheriklikni mustahkamlashdagi alohida xizmatlarini ta'kidlab, ular Turkiy Dunyo Oliy Ordeni bilan taqdirlanganini ta'kidladi.
Prezident Shavkat Mirziyoyev Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an va Turkmaniston Parlamenti Xalq Kengashi raisi Gurbanguli Berdimuhamedovga Turk Dunyosining Oliy Ordenini topshirdi. O‘zbekiston Prezidenti tashabbusi bilan turkiy davlatlar tashkiloti doirasida Alisher Navoiy nomidagi xalqaro mukofot ta'sis etilgani qayd etildi. Turk dunyosining birligi va taraqqiyotiga qo‘shgan hissasi uchun dunyoga mashhur qirg‘iz yozuvchisi va jamoat arbobi Chingiz Aytmatov ushbu mukofotning birinchi sohibi bo‘ldi.
Chingiz Aytmatov vafotidan keyin mukofotlangan Alisher Navoiy mukofoti Qirg‘iziston Prezidenti Sadir Japarovga topshirildi.
Prezident Sadir Japarov Alisher Navoiy nomidagi xalqaro mukofotning ta'sis etilishi Turkiya davlatlari o‘rtasida madaniyat sohasidagi hamkorlikni rivojlantirish ko‘rsatkichi ekanini ta'kidladi.
Turkmaniston Parlamenti Xalq Kengashi raisi Gurbanguli Berdimuhamedov Turk Dunyosining Oliy Ordeni bilan taqdirlangani uchun minnatdorlik bildirib, Turkiya davlatlari o‘rtasidagi barcha sohalardagi hamkorlikni rivojlantirish muhimligini ta'kidladi.
Turkiya Prezidenti Rejep Tayyip Erdog‘an ushbu yuksak mukofotni topshirgani uchun minnatdorlik bildirib, so‘nggi yillarda Turkiya davlatlari o‘rtasidagi hamkorlik jadal rivojlanib borayotganini ta'kidladi. Prezident Rejep Tayyip Erdog‘an o‘z nutqida Ozarbayjon tomonidan bosqindan ozod qilingan hududlarda olib borilayotgan keng ko‘lamli ishlar haqida gapirib, shunday dedi: " Qorabog‘ bilan bog‘liq juda jiddiy kurash olib borayotgan va hozirda bu kurashni infratuzilma qurilishi bilan eng yuqori darajada davom ettirayotgan birodarim Ilhom Aliyev, ikki yildan beri bu sohada nimalarni bajarganini, qanday muvaffaqiyatlarga erishganini ko‘ryapmiz. Men ko‘p marotaba ushbu hududlardagi tadbirlarda qatnashish, bajarilgan ishlarni joyida ko‘rish imkoniga ega bo‘ldim. Bir turk sifatida men bu ishlarni joyida ko‘rib g‘ururlandim. Juda qisqa vaqt ichida erishilgan bunday yutuqlar biz uchun haqiqatan ham g‘urur manbai" dir.
11.11.2022
XABARLAR 2022
