Ozarbayjon Respublikasining O'zbekiston Respublikasidagi elchixonasi huzuridagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi Ozarbayjon Respublikasining O'zbekiston Respublikasidagi elchixonasi huzuridagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazi Ozarbayjon va O'zbekiston gerbi
На главную Bizga yozing Sayt xaritasi

XABARLAR 2022

html5 slider by WOWSlider.com v8.8

O‘zbekistonda Shoh Ismoil Xatoyiy haqidagi noyob loyiha.


2019 yildan O'zbekistondagi Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat markazi loyihasiga binoan ushbu mamlakat Fanlar Akademiyasining Beruniy nomidagi Sharqshunoslik Institutida saqlanayotgan Ozarbayjonga doir qo'lyozmalarni aniqlash va o'rganish loyihasini boshladi.

Ozarbayjonlik yosh olim, filologiya fanlari bo'yicha falsafa doktori Karimulla Mammadzoda tomonidan olib borilgan tadqiqotlar Ozarbayjon adabiyotining ko'plab qo'lyozma nusxalarini ochib berdi.

Qayd etilgan nashrlar orasida buyuk Ozarbayjon hukmdori, buyuk shoir Shoh Ismoil Xatoiyning ona tilidagi "Devon"ining Toshkent nusxasi Ozarbayjon Madaniyat Markazi loyihasi asosida tarjima qilindi va nashr etildi. 1535-yilga oid bu qo'lyozma nusxasi shoir-sarkarda asarlarining go'zalligi va qadimiyligi nuqtai- nazaridan emas, balki Ozarbayjon kitobining eng go'zal, betakror namunasi ekanligi nuqtai- nazaridan ham juda qimmatli manba hisoblanadi.

Qo'lyozmaning xattoti Ozarbayjon xattotlik maktabining taniqli vakillaridan biri Shoh Mahmud Nishaburiydir. Qo'lyozmada Ozarbayjon xattotligi, naqqoshligi va mumtoz kitob bosish san'atining go'zal va qimmatli elementlari o'z aksini topgan.

Ozarbayjon Respublikasi Madaniyat vazirligi va Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazining qo'shma loyihasi doirasida nashr etilgan "Xatoyi"Devoni" ning Toshkent nusxasi"ning foto-faksimelesining nashr etilishi madaniyatimiz, adabiyotimiz, san'atimizni dunyoga ommalashtirishda shuningdek, boy merosimizni kelajak avlodlarga etkazish va targ'ib qilish uchun muhim ahamiyat kasb etadi.

Nashr so'zboshisida madaniyat vaziri Anor Karimov Ozarbayjon xalqining shonli davlatchilik tarixi, boy madaniyati, rang-barang san'ati, butun jahon adabiyotiga ta'sir ko'rsata oladigan sirli adabiyoti borligini qayd etadi.

Vazir mumtoz Ozarbayjon she'riyatining iste'dodli shoiri, Xatoiy san'at bilimdoni sifatida xalqimizga Ozarbayjon tilining eng go'zal marvaridlaridan tuzilgan she'riy namunalar meros qoldirganini alohida ta'kidlaydi. Uning ta'kidlashicha, buyuk sarkarda, so'z ustasi, san'at ustasining qalamidan to'kilgan she'riy namunalar ko'p asrlar davomida mumtoz she'riyatimizga, oshiq ijodimizga, musiqamizga, san'atimizga chuqur ta'sir ko'rsatgan. So'zboshida shoir ijodi Ozarbayjon tili taraqqiyotining tarixiy bosqichini o'rganuvchi tilshunoslarimiz uchun asosiy mezon va boy manba ekanligi aytiladi.

Shuni ta'kidlash kerakki, Shoh Ismoil Xatoyining ona tilidagi "Devon"ining o'nlab qo'lyozma nusxalari dunyoning ko'plab muzey va kutubxonalarida saqlanadi. Boku, Sankt-Peterburg, Parij, London, Berlin, Vatikan, Toshkent, Istanbul, Qohira, Tehron, Tabriz, Ardabil va boshqa shaharlarda ham

qadimgi qo'lyozmalarning 25 nusxasi mavjud. Bu qo'lyozmalardan ikkitasi O'zbekiston Fanlar Akademiyasi Abu Rayhon al-Beruniy nomidagi Sharqshunoslik Institutida saqlanib, ulardan biri ustuvor nusxadir. Hajmi 84 varaq (168 bet) bo'lgan qo'lyozma sahifalarining chetlari bezaklar bilan bezatilgan. Qo'lyozmaning barcha sahifalari atrofi va ayniqsa "Devon" ning boshlanishi nafis tahzib bilan bezatilgan. Matn oltin va ko'k chiziqlar bilan hoshiyalanib, qora siyoh bilan, sarlavhalari oltin va ko'k siyohda, muallifning ismi, ya'ni taxallusi hamma joyda oltin siyohda ishlangan.

Ayniqsa, Xatoiy qo'lyozmalari orasida alohida ta'kidlangan ona tilidagi "Devon"ning Toshkent nusxasi olimlar tomonidan yuqori baholanib, katta tarixiy qimmatga ega. Shu sababli ham uni kitob shaklida nashr etish zarurati tug'ildi.

Ushbu qo'lyozmaning foto-faksimele nashrining asosiy maqsadlaridan biri ham Xatoiyning qayd etilgan qo'lyozma asari misolida Ozarbayjon kitobining boy tarixi, kitobshunoslik san'atimizda nafis san'atning did va estetika darajasi, kitobning milliy madaniyatimizdagi yuksak qadr-qimmati va umuman, Ozarbayjon she'riyati va san'atining mushtarak tarzda maydonga keltirgan moddiy madaniyat namunalarini taqdim etishdir.

Umuman, Xatoiyning ona tilidagi "Devon"ining Toshkent nusxasi"nashri mumtoz Ozarbayjon kitob madaniyatining eng go'zal, va nafis durdonalaridan biridir. O'zbekistondagi

Haydar Aliyev nomidagi Ozarbayjon Madaniyat Markazida Ozarbayjonga doir qimmatli qo'lyozmalarning tadqiqi va nashrini amalga oshirish uchun uzoq vaqt davomida mutaxassislar bilan tizimli ishlar olib borilganligi, Xatay ijodi bilan bir qatorda Ozarbayjon she'riyatining klassiklari Nizomiy Ganjaviy, Imodiddin Nasimiy, Muhammad Fuzuliy asarlari haqida O'zbekistonda ko'plab qo'lyozma nusxalari aniqlanib, kelajakda ilmiy-tadqiqot ishlari olib boriladi va ular bo'yicha loyihalar amalga oshiriladi.

Qayd etish kerakki, Boku va Toshkentda yangi chop etilgan "Shoh Ismoil Xatoiy"ning ona tilidagi" Devon"ining Toshkent nusxasi"nomli nashrining keng taqdimotini o'tkazish rejalashtirilgan.

07.09.2022

SO'NGI YANGILIKLAR



Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Azərbaycan Respublikasının Xarici İşlər Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi Azərbaycan Respublikasının Özbəkistan Respublikasındakı Səfirliyi Azərbaycana aid portal
© © 2013 - 2018 Азербайджанский Культурный Центр имени Гейдара Алиева при посольстве Азербайджана в Узбекистане
Узбекистан, г. Ташкент, Мирабадский р-н, ул. Гейдара Алиева 9
Тел.: (+99871) 293 53 56; (+99871) 293 52 89
E-mail: culcenter.az@gmail.com
Студия Progint